ڕادیۆ نەوا
بەشی یەكەم:
(چەمك، گرنگی، ئامرازەكانی، ئاستەكانی و رێگای بەرەنگاربوونەوەی)
بە درێژایی مێژووی شەڕ و ململانێكان، ئەوەی یەكلابووەتەوە، كاریگەری و بایەخی روو لە هەڵكشانی شەڕی دەروونییە لە ئاراستەكردن، یەكلاكردنەوەی شەڕ و ململانێكان، گۆڕینی هاوكێشەكانی هێز و سەنگی لایەنەكانە لە بەرەكانی شەڕدا.
داعش لەگەڵ هاتنەئاراو دامەزراندنیدا ستراتیژێكی ورد و شارەزایانەی لە رووی بەكارهێنانی "پرۆسێسە دەروونییەكان" بە تایبەتی شەڕی دەروونی بۆ تێكشكاندنی نەیارەكانی داڕشتووە. بە سوود وەرگرتن لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان و بەكارهێنانی دامەزراوە میدیاییەكانی جیهان و كەناڵە ئاسمانییەكان توانیویەتی پەیامە پڕوپاگەندەییەكانی بگەیەنێتە هەموو سووچێكی جیهان و بە ئاسانی ئەو مەرام و ئامانجانە بهێنێتە دی، كە ستراتیژیەتی شەڕی دەروونی خۆی لەسەر بنیاتناوون.
بەكارهێنانی هەریەك لە رەگەزەكانی پڕوپاگەندە، واتەوات، شۆردنەوەی مێشك، بۆ ترساندنی نەیاران و تێكشكانی گیانی بەرەنگاری و ورەیان لە سەنگەرەكانی شەڕدا ئەنجامەكانی بە روونی بە رووخساری سەربازە خۆبەدەستەوەداوەكانی سەربازگەی سبایكەر و فیرقەی حەڤدەی سوپای سوریا و هێزە ئەمنییەكانی موسڵ دیار بوو. بە هەزاران سەربازی سوریا و عێراق لە بەردەم گرووپە چەكدارەكانی داعش، كە لە ژێر درووشمی "جئناكم بالژبح" هاتبوون، دۆشداماو و بەزیوانە سەنگەرەكانیان چۆڵكرد و زۆرێكیشیان خۆیان رادەستكرد و بە دەستی چەكدارانی داعش گولە بارانكران.
قسەكردن لەسەر تاكتیك و ستراتیژی شەڕی دەروونی داعش پێویستی بە لێكۆڵینەوەی زیاتر هەیە و بارتەقای ئەوە هەیە، كە لێكۆڵینەوەی ئەكادیمیانەی ورد و تایبەتمەندی لە بارەوە بكرێت. ئێمە لێرەدا بە گوێرەی پێویستی بابەتەكە و بۆ رۆشنكردنەوەی ئەو لایەنەی شەڕی داعش تەقە لە دەرگای چەند باس و تەوەرێكی تایبەت بەو پرسە دەدەین و بە پێویستە ئەمڕۆ زیاتر لە هەر كاتێكی دیكە هێزی بەرگری و هەموو تاكێكی كۆمەڵی كوردەواری و لە ناویشیاندا میدیاكارانی كورد شارەزاییەكی بنەماییانەیان سەبارەت بە چەمكی شەڕی دەروونی و كاریگەرییەكانی هەبێت بۆ ئەوەی بتوانن درك بە ماهیەتی ئەو پەیامانەی داعش بكەن كە بڵاودەكرێنەوە و بزانن كامە وشە و دێڕی داعش مەرامی شەڕانگێزانە و پڕوپاگەندەیی لە پشتە و دەستپارێز بكەن لە بڵاوكردنەوەی بەناو زانیاری و هەواڵێك كە سەرچاوەكەیان داعشە و بەشێكە لە شەڕی دەروونی ئەو رێكخراوە دژ بە هەرێمی كوردستان و سەنگەرەكانی بەرگری خەڵكی كوردستان.
شەڕی دەروونی چییە؟
شارەزایانی بواری دەروونی بە گوێرەی گۆشەنیگای خۆیان و تێڕوانینی بابەتییانەیان لە چەمكی شەڕی دەروونی پێناسەی جیاجیایان بۆ چەمكەكە كردووە. لێكۆڵەرانی نیوەی یەكەمی سەدەی بیستەم ئەو چەمكەیان زیاتر وابەستەی پڕوپاگەندە كردووه. لە روانگەی پڕوپاگەندەوە روانیویانەتە ئەرك و رۆڵی شەڕی دەروونی، بەڵام بە تێپەڕبوونی كات و دوای شەڕەكانی ڤێتنام، عەرەب – ئیسرائیل، عێراق و ئێران، كەنداو، چەمكەكە گشتگیرانەتر مامەڵەی لەگەڵدا كراو پێناسە و رۆڵی زۆرتری بۆ دەستنیشانكرا و لە ئێستاشدا ئەو چەمكە لە كۆی گشتی پرۆسێسە دەروونییەكان، جیاكراوەتەوە و وەك لقێكی پرۆسێسە دەروونییەكان (العملیات النفسیە) مامەڵەی لەگەڵدا دەكرێت.
سەرەتا ئەو چەمكە وابەستەی شەڕ و ململانێ چەكدارییەكان كرابوو، ئامانج لێی كورتهەڵهێنرابوو، لە تێكشكاندنی ورە و كەسایەتی سەربازەكان و ئاراستەكردنی هەموو شتێك دژی دوژمن جگە لە بەكارهێنانی چەك، وەك ئەوەی دەوترا "هەڵمەتێكی فراوانە هەموو ئامراز و كەناڵەكانی تێدا بەكاردەهێنرێت، بە مەبەستی درووستكردنی كاریگەری لەسەر عەقڵ و سۆزی كۆمەڵێكی دیاریكراو، بە ئامانجی گۆڕینی هەڵوێستێكی دیاریكراو، یان گرتنەبەری هەڵوێستێكی دیكە، كە بگونجێت لەگەڵ ئەو لایەنەی شەڕە دەروونییەكەی دەستپێكردووە"، یان وەك ئەو پێناسەیەی سەڵاح نەسر بۆیكردووە و دەڵێت "بەكارهێنانی ئامرازەكانی راگەیاندنە، بە مەبەستی درووستكردنی كاریگەری لەسەر عەقڵ و سۆزی كۆمەڵێكی دیاریكراوی نەیار، یان كۆمەڵێكی بێلایەن، یاخود گرووپ و تاقمی بیانی دۆست، بۆ مەبەستی ستراتیژی و تەكتیكی". هەروەها بەوەش پێناسە دەكرێت، كە "بەكارهێنانی پڕوپاگەندەیه، بە شێوەیەكی پلان بۆ دانراو لە لایەن ئەو گرووپ و دەوڵەتانەوە بۆ بە ئامانجگرتنی كۆمەڵ و گرووپی نەیار، دۆست و بێلایەن بە مەبەستی درووستكردنی كاریگەری لەسەر بیروڕا، سۆز، ئاراستەی بیركردنەوە و رەفتاریان بە جۆرێك، كە یاریدەدەر بێت بۆ هێنانەدی ئەو مەبەست و ئامانجانەی ئەو لایەنەی شەڕەكەی بەرپاكردووە". هەروەها لە كاتی شەڕ و ئاشتییدا ئەنجامدەدرێت و هەموو توانای دەوڵەت لە رووی سیاسی، ئابووری، سەربازی و میدیایی تێدا بەگەڕ دەخرێت بۆ هێنانەدی ئامانج و مەبەستەكانی، هەرچەندە بۆچوونی ئەوەش لە ئارادایە شەڕی دەروونی زیاتر بۆ كاتی شەڕ و چالاكی سەربازییە و ئەوەی لە ئاشتییدا بەكاردەهێنرێت زیاتر پرۆسێسە دەروونییەكانە.
جێی سەرنجە لەم پێناسانەدا، زیاتر جەخت لەسەر پەیامی میدیایی و پڕوپاگەندەیی كراوەتەوه. چالاكی سەربازی و بەكارهێنانی هێز بۆ تێكشكاندنی ورە و گۆڕینی ئاراستەی سۆز، عەقڵ و رەفتاری گرووپە نەیارەكان ئاماژەی پێنەكراوە، ئەمە لە كاتێكدایە ئەزموونەكانی ئەم دواییەی شەڕ ئەوەیان دەرخستووە، بۆردومان و غارەی فڕۆكە و بەكارهێنانی زەبری سەربازی هاوڕێ لەگەڵ بەرپاكردنی شەڕی دەروونییدا، كاریگەری ئەرێنی گەورەیان لەسەر تێكشكاندنی ورەی نەیارەكان هەیە. وەك ئەوەی لە كاتی شەڕی دووەمی كەنداودا، هاوڕێ لەگەڵ بۆردومانی سەختی بەغدا، فڕۆكە ئەمریكاییەكان بڵاوكراوەی پڕوپاگەندەییان بۆ سەربازانی عێراق دەخستەخوارەوه. لەسەر بڵاوكراوەكان بە هونەری كاریكاتێر ئەو پەیامەیان دەگەیاند، كە "سەربازی بەجێماوی عێراق لە بیاباندا تەنیا رێگەی راست بیگرێتە بەر ئەوەیە خۆی رادەستبكات، چونكە ئەو بەرگەی بۆردومانی فڕۆكەكان ناگرێت".
كەواتە "ئاراستەكردنی پرۆگرامی رادیۆیی و داواكردن لە سەربازان بۆ ئەوەی خۆیان رادەستبكەن، هیچ سوودێكی نابێت، ئەگەر لەگەڵ ئەوەدا نمایشی هێز و زەبری زۆرتر نەكرێت، هەربۆیە پێویستە لە داڕشتنەوەی پێناسەی چەمكی شەڕی دەروونییدا، جەخت لەسەر هاوڕێك و پێكەوەلكاندنی هەموو جۆرە پەیامەكان بكرێت. لە رێی هەموو كەناڵەكانی گەیاندنی پەیامەوە ئاراستەی لایەنی بە ئامانجگیراو بكرێن، بۆ ئەوەی كاریگەری لەسەر هەڵوێست و بیركردنەوە و رەفتاردا بە شێوەی پێویست درووستبكات. لەم سۆنگەیەشەوە دەتوانین بڵێین، رێگە و شێوازە تەقلیدییەكانی شەڕ و ئامرازە سەربازییەكان و رێگە ناسەربازییەكانی وەك رێوشوێنە ئابووری، دیبلۆماتی، سیخوڕی، تابووری پێنجەم بەشێكی دانەبڕاوون لە شەڕی دەروونی و لێی جیانابنەوە، ئەو پەیامە گۆكراوانەی ئاراستەی دوژمنیش دەكرێن، تەنیا جەختكردنەوە و سووربوون لەسەر ئامرازەكانی دیكەن و بە تەنیا كاریگەرییەكی ئەوتۆ بەجێناهێڵن".
وێڕای ئەو پێناسانە، پێشكەوتنی تەكنۆلۆژیا و ئامرازەكانی گەیاندن، بۆچوونی نوێتریان هێنایە كایەوه. ئەوە روونكراوەتەوە، شەڕی دەروونی مەرج نییە تەنیا لە كاتی شەڕدا بێت و لە ئاستی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و لە كاتی ئاشتیشدا وڵاتان ئەو جۆرە چەكە بەكاردەهێنن بۆ زاڵبوون بەسەر دەروونی تاك و كۆمەڵگە و داڕشتنەوەی كەسایەتی تاك و گەلەكان و گۆڕینی ئاراستەی بیركردنەوەی كۆمەڵ و گەلان و هاندانیان بۆ بیركردنەوە و گۆڕینی رەفتاریان بە جۆرێك، كە بگونجێت لەگەڵ ئەو شێوازەی لایەنی ئەنجامدەری شەڕەكە دەیەوێت، بەڵام وەك ئاماژەمان پێكرد، بۆ قۆناغی ئاشتی چەمكەكە گشتگیرترە و ئەو كردەوانە بەیەكەوە بە ناوی پرۆسێسە دەروونییەكان ئەنجامدەدرێن.
ئامانجەكانی شەڕی دەروونی
شەڕی دەروونی پرۆسەیەكی فراوان و بەردەوامە، پەیوەست نییە تەنیا بە قۆناغی شەڕەوە، بەڵكو لە قۆناغی پێش شەڕ ئامادەیی وەرگری بۆ قۆناغی شەڕ دەكات و لە قۆناغی شەڕیشدا كار بۆ بەرزكردنەوەی ورەی هێزەكان و خەڵك لە ناوخۆ و لە دەرەوەش كار بۆ تێكشكاندنی دوژمن دەكات. دوای شەڕیش كار بۆ پاراستنی دەستكەوتەكان و قوڵكردنەوەی گیانی بەرگری دەكات. بە شێوەیەكی گشتیش شەڕی دەروونی چەند ئامانجێكی سەرەكی هەیە لەوانە:
یەكەم: تێكشكاندنی گیانی بەرەنگاربوونەوەی دوژمن و داڕووخاندنی ورە و لاوازبوونی بڕوا بە ئامانج و مەبەستەكانی.
دووەم: درووستكردنی گومان و دوودڵی سەبارەت بەو رێگە و تێڕوانینەی لایەنی بە ئامانجگیراو بڕوای پێی هەیە.
سێیەم: درووستكردنی گومان لە نێوان سەركردایەتی و جەماوەرەكەیدا، بە شێوەیەكی تایبەتیش سەركردەكانی دوژمن و فەرماندە سەربازییەكان دەكاتە ئامانج.
چوارەم: چاندنی تۆوی دووبەرەكی و ناكۆكی لە ریزی لایەنی بە ئامانجگیراو.
پێنجەم: هاندانی لایەنی بە ئامانجگیراو بۆ خۆبەدەستەوەدان.
شەشەم: گۆڕینی بیركردنەوە و رەفتاری لایەنی بە ئامانجگیراو بە جۆرێك كە لایەنی پەلاماردەر دەیەوێت.
حەوتەم: بەرپەرچدانەوەی شەڕی دەروونی دوژمن.
هەشتەم: بەرزكردنەوەی گیانی بەرەنگاری و یەكخستنی ریز و كۆكردنەوەی پشتیوانی و لەناوبردنی ناكۆكییە ناوخۆییەكانی ئەو لایەنەی شەڕەكە ئەنجامدەدات.
نۆیەم: بڵاوكردنەوەی ترس و تۆقاندن بەتایبەتی لە كاتی شەڕدا.
گرنگی شەڕی دەروونی
بە درێژایی مێژوو، شەڕی دەروونی كاریگەری لەسەر رەوتی رووداوەكان و چارەنوسی ململانێكان بەجێهێشتووە. لە ئێستاشدا شانبەشانی پێشكەوتنی ئامرازەكانی راگەیاندن و بە كۆگەیاندن، گرنگی و بایەخی ئەو جۆرە شەڕە رووی لە هەڵكشانی زیاتر كردووە.
رومل لە بارەی گرنگی شەڕی دەروونییەوە دەڵێت "فەرماندەی سەركەوتوو ئەو كەسەیە پێش ئەوەی زاڵبێت بەسەر جەستەی دوژمنەكانیدا، بەسەر عەقڵ و بیركردنەوەیاندا زاڵ دەبێت". هەروەها لیوا جەمالەدین مەحفوز رای وایە "زانستی سەربازی و ئەزموونی شەڕەكان كۆكن لەسەر ئەوەی شەڕی دەروونی چەكێكی كاریگەر و یەكلاكەرەوەیە لە شەڕەكاندا، هاوكارییەكی زۆری پرۆسە سەربازییەكان و شێوازەكانی دیكەی ململانێ دەكات بۆ بەدەستهێنانی سەركەوتنی خێرا بە كەمترین زیان و كەمترین خوێنڕشتن، شەڕی دەروونی مەترسیدارترین جۆری شەڕە، چونكە پێش ئەوەی سەربازەكان لە رووی جەستەییەوە بكرێنە ئامانج، لە رووی بیركردنەوە و هەست و سۆزەوە دەستیان بەسەردا دەگیرێت و گیانی بەرەنگاربوونەوەیان تێكدەشكێنێت".
لە شەڕی دووەمی كەنداودا، سوپای ئەمریكا و هاوپەیمانەكانی بە شێوەیەكی بەرنامە بۆ داڕێژراو و ورد هەڵمەتێكی فراوانی شەڕی دەروونییان دژی سوپای عێراق لەو كاتەدا ئەنجامدا. لە ماوەی تەنیا حەوت هەفتەدا 29 ملیۆن بڵاوكراوەیان لە 24 شێوەدا گەیاندە %98ی هێزە چەكدارەكانی عێراق و داوایان لێدەكردن، خۆیان رادەستبكەن و بە پێچەوانەوە مەرگ چاوەڕوانیان دەكات. لە هەندێك بڵاوكراوەدا، ئەو پەیامەیان دەگەیاند، كە كەسوكارتان چاوەڕێتان دەكەن و پێویستە بە سەلامەتی بگەڕێنەوە، تەنانەت یەكێك لە بڵاوكراوەكان لەسەر شێوەی دیناری عێراقی چاپكرابوو، بۆ ئەوەی سەربازەكان بتوانن هەڵیبگرن و لە ناو پارە و گیرفانەكانیاندا بیشارنەوه. سوپای ئەمریكا و هاوپەیمانەكانی بەڵێنی ئەوەیان دابوو، هەر سەربازێك ئەو بڵاوكراوەیەی پێبێت، لە حاڵی خۆبەدەستەوەدانییدا رەوانەی شوێنێكی ئارامی دەكەن.
هەروەها سوپای ئەمریكا، لە سەروبەندی شەڕی دووەمی كەنداودا، ئێزگەیەكی رادیۆیی تایبەت بە گەیاندنی پەیام و ئەنجامدانی هەڵمەتی شەڕی دەروونی دژی عێراق دامەزراند. ئێزگەكە لە رۆژی 19ی كانوونی دووەم/یەنایری 1991 تاوەكو 1ی نیسان/ئەپریلی 1991 بە ناوی "ئێزگەی دەنگی كەنداو" رۆژانە بە بێ پچڕان پەخشی بەرنامەكانی دەكرد.
ئاستەكانی شەڕی دەروونی
1.شەڕی دەروونیی ستراتیژی:
پلانی شەڕی دەروونیی ستراتیژی لەسەر بنەما و تێڕوانینێكی دووربینانە داڕێژراوە. بە گوێرەی پلانەكە كار بۆ هێنانەدی ئامانجی فراوانی ستراتیژی دەكات. ئەو جۆرە شەڕە ئاراستەی هێزی چەكدار و گەل دەكرێت، بۆ ئەوەی ئامادەبن بۆ رووبەڕووبوونەوەی باری نائاسایی. هەروەها ئاراستەی لایەنی نەیار و دۆست دەكرێت بە ئامانجی گۆڕینی بیركردنەوە و هەڵوێست و رەفتاریان. ئەم جۆرەیان سنوور و كات ناناسێت. جەماوەری بە ئامانجگیراو بەرفراوانە. پلانە ستراتیژیەكەش پێویستی بە وردكردنەوە و روونكردنەوەی هەموو جومگە و بابەتەكانی هەیە.
2.شەڕی دەروونیی تاكتیكی: رووبەڕووبوونەوەی راستەوخۆی لایەنی بە ئامانجگیراوە، ئامانجی كاتی هەیە و پەیامەكەی چڕكردووەتەوە لەسەر هێنانەدی ئەو ئامانجانەی قۆناغەكە پێویستی هێنانەدییانی سەپاندووە.
ئامرازەكانی گەیاندنی پەیامی شەڕی دەروونی
پەیامی شەڕی دەروونی بە زۆر شێوە و ئامراز دەتوانرێت بگەیەندرێتە وەرگر، لەوانە:
1.تابووری پێنجەم، لە رێگەی بڵاوكردنەوەی پڕوپاگەندە و واتە وات و درووستكردنی بێ متمانەیی.
2.چاپكراوەكان، رۆژنامە، گۆڤار، كتێب، نامیلكە، بڵاوكراوە، پۆستەری هەڵواسراو،..هتد.
3.ئامرازەكانی بیستن، وەك ئێزگەكانی رادیۆ، وتاری دەنگی، گۆرانی، سرود، دەنگۆ، پەیامی دەنگی، كاریگەرییە دەنگییەكان.
4.ئامرازە بینراوەكان، وەك وێنەی فۆتۆگرافی، CD ، DVD، سیمبوڵەكان، كاریكاتێر..
5. ئامرازە بینراو و بیستراوەكان، وەك تەلەفزیۆن، سینەما، شانۆ، نمایشی سەربازی.
6.ئینەرنێت و میدیای ئەلیكترۆنی، كە هەریەك لە جۆرەكانی دیكە لە خۆی دەگرێت، لەوانە تێكست، وێنە، دەنگ، گرتەی ڤیدیۆیی.
7.ئامێرەكانی پەیوەندیكردن، بە تایبەتی مۆبایل، پۆستی ئەلیكترۆنی.
بەرەنگاربوونەوەی شەڕی دەروونی
مەترسییەكانی شەڕی دەروونی وەك ئاماژەمان پێكرد، لە مەترسی رووبەڕووبوونەوەی چەكداری راستەوخۆ زیاترن. رەنگە كاریگەرییەكەشی درێژماوە بێت و بۆ ماوەیەكی زۆرتر بە رەفتار و بیركردنەوەی تاكەكانی كۆمەڵگە و یەكە سەربازییەكانەوە ببینرێن، هەرچەندە پرۆسەی سەربازییش كۆتاییان هاتبێت و پێكدادانی راستەوخۆ لە ئارادا نەمابێت.
بۆ رووبەڕووبوونەوەی شەڕی دەروونی پێویستە لە دوو ئاستدا بە شێوەیەكی زانستیانە و پیشەییانە كار بكرێت، ئەو دوو ئاستەش ئەمانەن:
یەكەم: شەڕی دەروونی پێشگیرانە و خۆپارێزی:
مەبەست لێی پێش ئەوەی دوژمن، یان لایەنی بەرامبەر شەڕی دەروونی بەرپا بكات؛ لایەنی یەكەم، هەوڵدەدات لە رێگەی پرۆسەیەكی زانستییەوە هەڵمەتی شەڕی دەروونی دەستپێبكات بۆ ئامادەسازی بەرەنگاربوونەوەی دوژمن و تێگەیاندن و پێگەیاندنی تاكەكانی كۆمەڵگە لەسەر ئەو بنەما و ئامانجانەی خزمەت بە ئاسایشی گشتی و بەرژەوەندی باڵای خەڵك دەكەن. لە لایەكەوە كار بۆ قوڵكردنەوەی گیانی هاوكاری و یەكڕیزی و تەبایی ناوخۆیی و پاراستنی بەرەی ناوخۆ دەكات. لە لایەكی دیكەشەوە كار بۆ بێزراندن و رەشكردنی بەرەی دوژمن دەكات. خاڵی جەوهەری لە پەیڕەوكردنی ئەم جۆرە رێككارە لەسەر بنەمای ئەو پەندەی دەڵێت "پێش تا، بەڕە بە خۆت دا بدە"، یان "خۆپاراستن باشترە لە چارەسەر".
دووەم: شەڕی دەروونی دژ، پێچەوانە:
كاتێك لایەنێك هەڵمەتی شەڕی دەروونی دژی لایەنێك دەستپێدەكات، ئەركی ئەو لایەنەی هێرشی كراوەتە سەر قورسترە، چونكە لە لایەكەوە پێویستە لە سەنگەری بەرگریدا بێت و بەر بە شاڵاوی شەڕی دەروونی بەرامبەرەكەی بگرێت و رێگە نەدات كاریگەری بكاتە سەر بیركردنە و عەقڵ و هەڵوێست و سۆزی جەماوەرەكەی خۆی، لە لایەكی دیكەشەوە پێویستە بەرپەرچی ئەو پەلامارە بداتەوە و پێگەی خۆی لە بەرگرییەوە بگۆڕێت بۆ هێرشبردن بە ئامانجی تێكشكاندنی لایەنی پەلاماردەر. لەو چوارچێوەیەدا، پێویستە لەسەر چەند بنەمایەك كار بكرێت لەوانە:
1. ئامادەكاری: بۆ بەهێزكردنی سەنگەری بەرگری و وەڵامدانەوەی شاڵاوی دوژمن و هەڵسەنگاندنی ئەو هەڵمەتەی دوژمن دەستیپێكردووە و پەیبردن بە كەلێن و كەموكورتییەكانی بۆ ئەوەی بتوانرێت لە وەڵامدانەوەدا مایەپوچ بكرێت.
2.مامەڵەی سەرەتایی: قۆناغێكی گرنگی هاتنەدەست و وەڵامدانەوەی شەڕی دەروونی دوژمنە و پێویستی بە هەماهەنگی و بەیەكەوە كاركردن و بەگەڕخستنی ماكینەی راگەیاندن و هەموو رێگەكانی بەرەنگاربوونەوەی شاڵاوی دوژمنە.
3.هێرشی راستەوخۆ: دوای پتەوكردنی ریزی ناوخۆ و بەرپەرچدانەوەی شاڵاوی دوژمن، كار بۆ ئەوە دەكرێت تەنیا لە سەنگەری بەرگریدا نەمێنێتەوە و هێرشی راستەوخۆ بكاتە سەر دوژمن. لەوەشدا پێویستە بەردەوام جەخت لەسەر بەهێزكردنی سەنگەری ناوخۆیی بكاتەوه. كار بۆ دەرخستنی لاوازی و كەلێنەكانی شاڵاوی دوژمن بكات، بۆ ئەوەی بتوانێت لێوەی دزە بكات و شاڵاوی دوژمن پەكبخات.
4.چاودێریكردنی هەڵمەتەكە: پێویستە بەردەوام چاودێری شاڵاوی شەڕی راگەیاندنی دوژمن بكرێت. لە ئانوساتی خۆیدا وەڵامی پڕوپاگەندەی بدرێتەوه. رێگە نەدرێت دوژمن لە هیچ كەلێن و بۆشاییەكەوە دزە بكات. هاوڕێ لەگەڵ ئەوەشدا پێویستە وردبینی بۆ هەڵمەتەكەی خۆی بكات و هەڵە و كەموكورتییەكانی بدۆزێتەوە و دەستبەجێ چارەسەریان بكات.
5.یەكلاكردنەوە و ریشەكێشكردن: لەم قۆناغەدا هەوڵدەدرێت هەموو سەرچاوەكانی بوونەتە هۆكار و پشتیوانی شاڵاوی شەڕی دەروونی دوژمن ریشەكێش بكرێن.
رێككارە پێویستەكان
شەڕی دەروونی كاریگەرییەكانی لە كاریگەری گەیشتنی چەكی نوێ و بەكارهێنانیان لە بەرەكانی شەڕدا كەمتر نییە و بگرە زیاتریشە، ئەوە شەڕی دەروونییە دەتوانێت پێش ئەوەی دوژمن لە مەیداندا بشكێت، لە دەروونییدا تێكی بشكێنێت و بێ پشت و پەنا و بێ هیوای بكات و ناچاری بكات خۆی بەدەستەوە بدات. بۆ رووبەڕووبوونەوەی شەڕی دەروونی داعش دەزگا لایەنە پەیوەندیدارەكانی هەرێمی كوردستان بە تایبەتی یەكەم لە ئاستی فەرماندەیی پێشمەرگه و دەزگا ئەمنییەكان، دووەم لە ئاستی دامەزراوە یاسایی و ئیداری و رۆشنبیرییەكان، سێیەم لە ئاستی میدیاییدا و میدیای كوردی بە گشتی، دەبێت ستراتیژێكی هەمەلایەن دابڕێژن و لە چەند روویەكەوە بەیەكەوە هامكار و دەستبارگری یەكدی بن بۆ ئەوەی بتوانرێت وەك چۆن مشووری ئەوەی دەخورێت لە ئاستی مەیدانییدا رێگە لە داگیركاری داعش بگیرێت، لە رووی مەعنەویشەوە كار بۆ بەرپەرچدانەوەی شاڵاوی شەڕی دەروونی داعش بكرێت.
ئەم رێككارانە دەستەبەری سەركەوتنی زیاتری هێزی پێشمەرگە دەكەن:
یەكەم: رووماڵكردنی راستگۆیانەی رووداوەكان و بابەتییانە خستنەڕووی زانیارییەكان و دووركەوتنەوە لە چەواشەكاری و بەلاڕێدابردنی رایگشتی لە لایەن لایەنی سەربازیی و میدیایی هەرێمی كوردستانەوە. بە لەبەرچاوگرتنی ئەو بنەمایەی كە دەڵێت مەرج نییە هەموو راستییەك شیاوی بڵاوكردنەوە بێت.
دووەم: مامەڵەكردن لەگەڵ كەلێن و درز و شكستە سەربازییەكان بەو پەڕی پیشەییەوە و رێگە نەدان بەوەی دوژمن بیانقۆزێتەوە بۆ
رووخاندنی ورەی خەڵك.
سێیەم: سەرنجدان و وردبوونەوە لەو زانیاری و پڕوپاگەندانەی رۆژانە داعش بڵاویان دەكاتەوە و وەڵامدانەوەی بابەتییانە و زانستیانە و رێگرتن لە دووبارە بڵاوكردنەوەیان. بۆ وەڵامدانەوەش پێویستە وەزارەتی پێشمەرگە هۆبەیەكی تایبەت بەو پرسە دابمەزرێنێت و رۆژانە زانیاری و بەڵگە لە رێگەی میدیاوە بگەیەنێتە وەرگران.
چوارەم: چاندنی متمانە لە نێوان فەرماندە و و هێزەكانی پێشمەرگە و هاندانیان بۆ پابەندبوونی زیاتر بە فەرمان و رێنماییە سەربازییەكانەوە و ستایشكردنی قوربانیدانی بەرپرسانی سەربازی پێشمەرگە و كاركردن بۆ سڕینەوەی هەر جۆرە شوێنەوارێكی نەرێنی.
پێنجەم: قوڵكردنەوەی گیانی متمانە و هاوكاری نێوان خەڵك و هێزەكانی پێشمەرگە بە جۆرێك پێشمەرگە هەست بكات ژمارەیەكی سەنگینە لە كۆمەڵگەدا و گەل رێز لە قوربانیدانی دەگرێت و هەموو چاوەكان لەسەر ئازایەتی و گیانبازی ئەون.
شەشەم: رێگرتن لە بڵاوبوونەوەی دەنگۆ و كپكردنی ئەو دەنگۆیانەی رۆژانە بڵاو دەبنەوە و وەڵامدانەوەیان بە زانیاری راست و درووست.
حەوتەم: لە نزیكەوە رووماڵكردنی دەستكەوت و شەڕی پێشمەرگە و گواستنەوەی وێنەیەكی ئەرێنی لە بارەی پەیوەستی و بە دامەزراوەیی بەڕێوەچوونی كاروبارە سەربازییەكان.
هەشتەم: قوڵكردنەوەی گیانی تەبایی و ئاشتی و پێكەوە ژیانی پێكهاتەكانی هەرێمی كوردستان و تەركیز خستنە سەر پشتیوانی پێشمەرگە لە لایەن هەموو توێژ و پێكهاتەكانی كۆمەڵگەوە. بە تایبەتی توێژەكانی كۆمەڵی كوردەواری و پێكهاتە ئاینی و نەتەوەییەكانی هەرێم.
نۆیەم: كاراكردنی راگەیاندنی سەربازی پێشمەرگە و بڵاوكردنەوەی نەبەردییەكان.
دەیەم: رێگەگرتن لە ناوبردنی پێشمەرگە بە ناوی حزب و عەشیرەت و تایفە و كەس و بەرپرسانەوە و لێكردنەوەی هەموو جۆرە نازناوێكی لەو شێوەیه و كاركردن بۆ بەخشینی ناسنامەی نیشتیمانی بە پێشمەرگە لە بری ناسنامەی دیكە.
یانزەهەم: پوچەڵكردنەوەی سیحری ناوەڕۆكی پڕوپاگەندەی داعش و رووماڵ نەكردنی كردەوەكانیان.
دوانزەهەم: تەرخانكردنی ماوەیەكی دیاریكراو لە پەخشی رادیۆكان بۆ پێشمەرگە و كاركردن لەسەر بەرزكردنەوەی ورەی خەڵك و گواستنەوەی پەیامی خەڵك بۆ پێشمەرگە.
سیانزەهەم: دامەزراندنی لیژنەیەكی تایبەت بۆ كاراكردنی رۆڵی راگەیاندنی سەربازی و پرۆسێسە دەروونییەكان لە شەڕی دژ بە داعش.
چواردەهەم: رێزگرتن لە قوربانیانیدانی پێشمەرگە و سازكردنی مەراسیمی تایبەت بە یادی شەهیدان و رێكخستنی مەراسیمی تایبەت بە ئەسپەردەكردنی شەهیدانی پێشمەرگە.
پانزەهەم: بەسەركردنەوەی سەنگەرەكان لە لایەن بەرپرسانی پلە یەكی سەربازی و سیاسی هەرێمەوە، نەك بۆ بانگەشەی حزبی بەڵكو بۆ دەربڕینی پێزانین و هاندانی زیاتری پێشمەرگە.
شانزەهەم: هەرێم لە بارودۆخی شەڕدایە و راگەیاندنی حاڵەتی شەڕ لە لایەن پەرلەمان یان سەرۆكی هەرێمەوە بەو پێیەی فەرماندەی گشتی هێزی چەكدارە بۆ ئەوەی بتوانرێت لێپرسینەوە لە میدیا بكرێت و رێگە نەدرێت هەندێك كەناڵ ببنە جاڕچی داعش و داخستنی ئەو كەناڵ و سایتانەی پڕوپاگەندەی داعش بڵاو دەكەنەوە و دەیانەوێت بە ناوی پیشەیی و پرۆفیشناڵێتییەوە ورەی خەڵك داڕووخێنن و توانایی بەرگری لە ناخی تاكی پێشمەرگە و مەدەنی هەرێم تێكبشكێنن.
پێشنیازەكان، یان میكانیزمی جێبەجێكردنی رێككارەكان
ئەو رێككارانەی باسمانكردن، پێویستییان بە میكانیزمی تایبەت هەیە بۆ جێبەجێكردنییان و لێرەوە وەك پێشنیاز ئەم چەند خاڵە پێویستی قۆناغەكەن:
یەكەم: فەرماندەی گشتی هێزی پێشمەرگەی كوردستان یان جێگرەكەی بە ئامادەبوونی وەزیری پێشمەرگە، كۆبوونەوەیەكی تایبەت لەگەڵ بەرپرسانی كەناڵەكانی میدیا بە بێ پەراوێزخستنی هیچ كەناڵێك و بە بەشداری هەموویان رێكبخات و تێیدا خاڵی بنەڕەتی و پێویستی هاوكاری میدیا بۆ پێشمەرگە و هەرێم روون بكاتەوە.
دووەم: دامەزراندنی دەستەیەكی راوێژكاری لە شارەزایانی راگەیاندن و مامۆستایانی زانكۆ و پسپۆڕانی راگەیاندن، كۆمەڵناسی، دەروونزانی بۆ دانانی ستراتیژێكی تایبەت بە شەڕی دەروونی ستراتیژی و تاكتیكی هەرێمی كوردستان و دەستەكە هاوكاری بەڕێوبەرایەتی رۆشنبیری و راگەیاندنی وەزارەتی پێشمەرگە بكات.
سێیەم: دانانی پرۆگرامێكی پەروەردەیی دەروونی تایبەت بە شەڕی دەروونی و گیانی ورە بەرزی بۆ هێزەكانی پێشمەرگە، ئاسایش، زێڕەڤانی، پۆلیس، دژە تیرۆر.
چوارەم: دامەزراندنی بەشێكی تایبەت بە پرۆسێسە دەروونییەكان لە ناو وەزارەتی پێشمەرگە و كردنەوەی هۆبەیەكی تایبەت بە چاودێری شەڕی دەروونی داعش و ئامادەكردنی وەڵامی زانستییانە و بابەتییانە بۆ خاڵ بە خاڵی پەیامی دوژمن.
پێنجەم: كردنەوەی ئێزگەیەكی رادیۆیی تایبەت بە پێشمەرگە. هەروەها كردنەوەی ئێزگەیەكی كاتی و پەخشكردنی پرۆگرامەكانی بە زمانی عەرەبی و ئاراستەكردنی بۆ موسڵ و دەوروبەری.
شەشەم: درووستكردنی یەكەیەكی تایبەت یان كردنەوەی ژوورێكی عەمەلیاتی تایبەت بە رووماڵی بەرەكانی شەڕ و داڕشتنەوەی زانیارییەكان و بڵاوكردنەوەیان لە رێگەی كەناڵە میدیاییەكانەوە و ئامادەكردنی بەیاننامەی سەربازی و كۆنگرەی رۆژنامەوانی و لێدوانی سەربازی سەبارەت بە پێشهاتەكانی شەڕ و گۆڕانكارییەكانی بەرەی شەڕ و قەدەغەكردنی لێدوانی میدیایی لە بەرپرسانی پلە مامناوەندی و پێشمەرگەی سەنگەرەكان.
حەوتەم: پێكهێنانی لیژنەیەك لە وەزارەتی پێشمەرگە و وەزارەتی كاروباری شەهیدان و ئەنفالكراوان و وەزارەتی تەندروستی بۆ رێزگرتن لە شەهیدانی پێشمەرگە و بەدواداچوونی رەوشی ژیانی كەسوكار و بنەماڵەی ئەو پێشمەرگانەی شەهید بوون و بەسەركردنەوەی بریندارەكان و گرتنەبەری رێگەی پێویست بۆ چارەسەركردنیان ئەگەر پێویستیان بە ناردنە دەرەوە هەبوو. هاندانی وەبەرهێنەر و سەرمایەدار و بازرگانان بۆ پشتیوانیكردنی پێشمەرگە و بەتەنگەوە بوونی كێشەی ماددی بنەماڵەی شەهیدان بە تایبەتی لە رووی دابینكردنی شوێنی نیشتەجێبوون بۆ ئەوانەیان كە كرێچیین.
هەشتەم: كاركردن لەسەر تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان بە تایبەتی تویتەر و دامەزراندنی یەكەیەكی خۆبەخشی بەكارهێنەرانی ئینتەرنێت بۆ كاركردن و پشتیوانیكردنی پێشمەرگە لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان بە تایبەتی تویتەر.
تێبینی:
لە بەشی دووەمی ئەم باسەدا باس لە كەرستەكانی شەڕی دەروونی دەكەین و هەریەك لە جۆرەكانی پڕوپاگەندە، دەنگۆ، تیرۆر و تۆقاندن، شۆردنەوەی مێشك دەخەینەڕوو.
(چەمك، گرنگی، ئامرازەكانی، ئاستەكانی و رێگای بەرەنگاربوونەوەی)
بە درێژایی مێژووی شەڕ و ململانێكان، ئەوەی یەكلابووەتەوە، كاریگەری و بایەخی روو لە هەڵكشانی شەڕی دەروونییە لە ئاراستەكردن، یەكلاكردنەوەی شەڕ و ململانێكان، گۆڕینی هاوكێشەكانی هێز و سەنگی لایەنەكانە لە بەرەكانی شەڕدا.
داعش لەگەڵ هاتنەئاراو دامەزراندنیدا ستراتیژێكی ورد و شارەزایانەی لە رووی بەكارهێنانی "پرۆسێسە دەروونییەكان" بە تایبەتی شەڕی دەروونی بۆ تێكشكاندنی نەیارەكانی داڕشتووە. بە سوود وەرگرتن لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان و بەكارهێنانی دامەزراوە میدیاییەكانی جیهان و كەناڵە ئاسمانییەكان توانیویەتی پەیامە پڕوپاگەندەییەكانی بگەیەنێتە هەموو سووچێكی جیهان و بە ئاسانی ئەو مەرام و ئامانجانە بهێنێتە دی، كە ستراتیژیەتی شەڕی دەروونی خۆی لەسەر بنیاتناوون.
بەكارهێنانی هەریەك لە رەگەزەكانی پڕوپاگەندە، واتەوات، شۆردنەوەی مێشك، بۆ ترساندنی نەیاران و تێكشكانی گیانی بەرەنگاری و ورەیان لە سەنگەرەكانی شەڕدا ئەنجامەكانی بە روونی بە رووخساری سەربازە خۆبەدەستەوەداوەكانی سەربازگەی سبایكەر و فیرقەی حەڤدەی سوپای سوریا و هێزە ئەمنییەكانی موسڵ دیار بوو. بە هەزاران سەربازی سوریا و عێراق لە بەردەم گرووپە چەكدارەكانی داعش، كە لە ژێر درووشمی "جئناكم بالژبح" هاتبوون، دۆشداماو و بەزیوانە سەنگەرەكانیان چۆڵكرد و زۆرێكیشیان خۆیان رادەستكرد و بە دەستی چەكدارانی داعش گولە بارانكران.
قسەكردن لەسەر تاكتیك و ستراتیژی شەڕی دەروونی داعش پێویستی بە لێكۆڵینەوەی زیاتر هەیە و بارتەقای ئەوە هەیە، كە لێكۆڵینەوەی ئەكادیمیانەی ورد و تایبەتمەندی لە بارەوە بكرێت. ئێمە لێرەدا بە گوێرەی پێویستی بابەتەكە و بۆ رۆشنكردنەوەی ئەو لایەنەی شەڕی داعش تەقە لە دەرگای چەند باس و تەوەرێكی تایبەت بەو پرسە دەدەین و بە پێویستە ئەمڕۆ زیاتر لە هەر كاتێكی دیكە هێزی بەرگری و هەموو تاكێكی كۆمەڵی كوردەواری و لە ناویشیاندا میدیاكارانی كورد شارەزاییەكی بنەماییانەیان سەبارەت بە چەمكی شەڕی دەروونی و كاریگەرییەكانی هەبێت بۆ ئەوەی بتوانن درك بە ماهیەتی ئەو پەیامانەی داعش بكەن كە بڵاودەكرێنەوە و بزانن كامە وشە و دێڕی داعش مەرامی شەڕانگێزانە و پڕوپاگەندەیی لە پشتە و دەستپارێز بكەن لە بڵاوكردنەوەی بەناو زانیاری و هەواڵێك كە سەرچاوەكەیان داعشە و بەشێكە لە شەڕی دەروونی ئەو رێكخراوە دژ بە هەرێمی كوردستان و سەنگەرەكانی بەرگری خەڵكی كوردستان.
شەڕی دەروونی چییە؟
شارەزایانی بواری دەروونی بە گوێرەی گۆشەنیگای خۆیان و تێڕوانینی بابەتییانەیان لە چەمكی شەڕی دەروونی پێناسەی جیاجیایان بۆ چەمكەكە كردووە. لێكۆڵەرانی نیوەی یەكەمی سەدەی بیستەم ئەو چەمكەیان زیاتر وابەستەی پڕوپاگەندە كردووه. لە روانگەی پڕوپاگەندەوە روانیویانەتە ئەرك و رۆڵی شەڕی دەروونی، بەڵام بە تێپەڕبوونی كات و دوای شەڕەكانی ڤێتنام، عەرەب – ئیسرائیل، عێراق و ئێران، كەنداو، چەمكەكە گشتگیرانەتر مامەڵەی لەگەڵدا كراو پێناسە و رۆڵی زۆرتری بۆ دەستنیشانكرا و لە ئێستاشدا ئەو چەمكە لە كۆی گشتی پرۆسێسە دەروونییەكان، جیاكراوەتەوە و وەك لقێكی پرۆسێسە دەروونییەكان (العملیات النفسیە) مامەڵەی لەگەڵدا دەكرێت.
سەرەتا ئەو چەمكە وابەستەی شەڕ و ململانێ چەكدارییەكان كرابوو، ئامانج لێی كورتهەڵهێنرابوو، لە تێكشكاندنی ورە و كەسایەتی سەربازەكان و ئاراستەكردنی هەموو شتێك دژی دوژمن جگە لە بەكارهێنانی چەك، وەك ئەوەی دەوترا "هەڵمەتێكی فراوانە هەموو ئامراز و كەناڵەكانی تێدا بەكاردەهێنرێت، بە مەبەستی درووستكردنی كاریگەری لەسەر عەقڵ و سۆزی كۆمەڵێكی دیاریكراو، بە ئامانجی گۆڕینی هەڵوێستێكی دیاریكراو، یان گرتنەبەری هەڵوێستێكی دیكە، كە بگونجێت لەگەڵ ئەو لایەنەی شەڕە دەروونییەكەی دەستپێكردووە"، یان وەك ئەو پێناسەیەی سەڵاح نەسر بۆیكردووە و دەڵێت "بەكارهێنانی ئامرازەكانی راگەیاندنە، بە مەبەستی درووستكردنی كاریگەری لەسەر عەقڵ و سۆزی كۆمەڵێكی دیاریكراوی نەیار، یان كۆمەڵێكی بێلایەن، یاخود گرووپ و تاقمی بیانی دۆست، بۆ مەبەستی ستراتیژی و تەكتیكی". هەروەها بەوەش پێناسە دەكرێت، كە "بەكارهێنانی پڕوپاگەندەیه، بە شێوەیەكی پلان بۆ دانراو لە لایەن ئەو گرووپ و دەوڵەتانەوە بۆ بە ئامانجگرتنی كۆمەڵ و گرووپی نەیار، دۆست و بێلایەن بە مەبەستی درووستكردنی كاریگەری لەسەر بیروڕا، سۆز، ئاراستەی بیركردنەوە و رەفتاریان بە جۆرێك، كە یاریدەدەر بێت بۆ هێنانەدی ئەو مەبەست و ئامانجانەی ئەو لایەنەی شەڕەكەی بەرپاكردووە". هەروەها لە كاتی شەڕ و ئاشتییدا ئەنجامدەدرێت و هەموو توانای دەوڵەت لە رووی سیاسی، ئابووری، سەربازی و میدیایی تێدا بەگەڕ دەخرێت بۆ هێنانەدی ئامانج و مەبەستەكانی، هەرچەندە بۆچوونی ئەوەش لە ئارادایە شەڕی دەروونی زیاتر بۆ كاتی شەڕ و چالاكی سەربازییە و ئەوەی لە ئاشتییدا بەكاردەهێنرێت زیاتر پرۆسێسە دەروونییەكانە.
جێی سەرنجە لەم پێناسانەدا، زیاتر جەخت لەسەر پەیامی میدیایی و پڕوپاگەندەیی كراوەتەوه. چالاكی سەربازی و بەكارهێنانی هێز بۆ تێكشكاندنی ورە و گۆڕینی ئاراستەی سۆز، عەقڵ و رەفتاری گرووپە نەیارەكان ئاماژەی پێنەكراوە، ئەمە لە كاتێكدایە ئەزموونەكانی ئەم دواییەی شەڕ ئەوەیان دەرخستووە، بۆردومان و غارەی فڕۆكە و بەكارهێنانی زەبری سەربازی هاوڕێ لەگەڵ بەرپاكردنی شەڕی دەروونییدا، كاریگەری ئەرێنی گەورەیان لەسەر تێكشكاندنی ورەی نەیارەكان هەیە. وەك ئەوەی لە كاتی شەڕی دووەمی كەنداودا، هاوڕێ لەگەڵ بۆردومانی سەختی بەغدا، فڕۆكە ئەمریكاییەكان بڵاوكراوەی پڕوپاگەندەییان بۆ سەربازانی عێراق دەخستەخوارەوه. لەسەر بڵاوكراوەكان بە هونەری كاریكاتێر ئەو پەیامەیان دەگەیاند، كە "سەربازی بەجێماوی عێراق لە بیاباندا تەنیا رێگەی راست بیگرێتە بەر ئەوەیە خۆی رادەستبكات، چونكە ئەو بەرگەی بۆردومانی فڕۆكەكان ناگرێت".
كەواتە "ئاراستەكردنی پرۆگرامی رادیۆیی و داواكردن لە سەربازان بۆ ئەوەی خۆیان رادەستبكەن، هیچ سوودێكی نابێت، ئەگەر لەگەڵ ئەوەدا نمایشی هێز و زەبری زۆرتر نەكرێت، هەربۆیە پێویستە لە داڕشتنەوەی پێناسەی چەمكی شەڕی دەروونییدا، جەخت لەسەر هاوڕێك و پێكەوەلكاندنی هەموو جۆرە پەیامەكان بكرێت. لە رێی هەموو كەناڵەكانی گەیاندنی پەیامەوە ئاراستەی لایەنی بە ئامانجگیراو بكرێن، بۆ ئەوەی كاریگەری لەسەر هەڵوێست و بیركردنەوە و رەفتاردا بە شێوەی پێویست درووستبكات. لەم سۆنگەیەشەوە دەتوانین بڵێین، رێگە و شێوازە تەقلیدییەكانی شەڕ و ئامرازە سەربازییەكان و رێگە ناسەربازییەكانی وەك رێوشوێنە ئابووری، دیبلۆماتی، سیخوڕی، تابووری پێنجەم بەشێكی دانەبڕاوون لە شەڕی دەروونی و لێی جیانابنەوە، ئەو پەیامە گۆكراوانەی ئاراستەی دوژمنیش دەكرێن، تەنیا جەختكردنەوە و سووربوون لەسەر ئامرازەكانی دیكەن و بە تەنیا كاریگەرییەكی ئەوتۆ بەجێناهێڵن".
وێڕای ئەو پێناسانە، پێشكەوتنی تەكنۆلۆژیا و ئامرازەكانی گەیاندن، بۆچوونی نوێتریان هێنایە كایەوه. ئەوە روونكراوەتەوە، شەڕی دەروونی مەرج نییە تەنیا لە كاتی شەڕدا بێت و لە ئاستی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و لە كاتی ئاشتیشدا وڵاتان ئەو جۆرە چەكە بەكاردەهێنن بۆ زاڵبوون بەسەر دەروونی تاك و كۆمەڵگە و داڕشتنەوەی كەسایەتی تاك و گەلەكان و گۆڕینی ئاراستەی بیركردنەوەی كۆمەڵ و گەلان و هاندانیان بۆ بیركردنەوە و گۆڕینی رەفتاریان بە جۆرێك، كە بگونجێت لەگەڵ ئەو شێوازەی لایەنی ئەنجامدەری شەڕەكە دەیەوێت، بەڵام وەك ئاماژەمان پێكرد، بۆ قۆناغی ئاشتی چەمكەكە گشتگیرترە و ئەو كردەوانە بەیەكەوە بە ناوی پرۆسێسە دەروونییەكان ئەنجامدەدرێن.
ئامانجەكانی شەڕی دەروونی
شەڕی دەروونی پرۆسەیەكی فراوان و بەردەوامە، پەیوەست نییە تەنیا بە قۆناغی شەڕەوە، بەڵكو لە قۆناغی پێش شەڕ ئامادەیی وەرگری بۆ قۆناغی شەڕ دەكات و لە قۆناغی شەڕیشدا كار بۆ بەرزكردنەوەی ورەی هێزەكان و خەڵك لە ناوخۆ و لە دەرەوەش كار بۆ تێكشكاندنی دوژمن دەكات. دوای شەڕیش كار بۆ پاراستنی دەستكەوتەكان و قوڵكردنەوەی گیانی بەرگری دەكات. بە شێوەیەكی گشتیش شەڕی دەروونی چەند ئامانجێكی سەرەكی هەیە لەوانە:
یەكەم: تێكشكاندنی گیانی بەرەنگاربوونەوەی دوژمن و داڕووخاندنی ورە و لاوازبوونی بڕوا بە ئامانج و مەبەستەكانی.
دووەم: درووستكردنی گومان و دوودڵی سەبارەت بەو رێگە و تێڕوانینەی لایەنی بە ئامانجگیراو بڕوای پێی هەیە.
سێیەم: درووستكردنی گومان لە نێوان سەركردایەتی و جەماوەرەكەیدا، بە شێوەیەكی تایبەتیش سەركردەكانی دوژمن و فەرماندە سەربازییەكان دەكاتە ئامانج.
چوارەم: چاندنی تۆوی دووبەرەكی و ناكۆكی لە ریزی لایەنی بە ئامانجگیراو.
پێنجەم: هاندانی لایەنی بە ئامانجگیراو بۆ خۆبەدەستەوەدان.
شەشەم: گۆڕینی بیركردنەوە و رەفتاری لایەنی بە ئامانجگیراو بە جۆرێك كە لایەنی پەلاماردەر دەیەوێت.
حەوتەم: بەرپەرچدانەوەی شەڕی دەروونی دوژمن.
هەشتەم: بەرزكردنەوەی گیانی بەرەنگاری و یەكخستنی ریز و كۆكردنەوەی پشتیوانی و لەناوبردنی ناكۆكییە ناوخۆییەكانی ئەو لایەنەی شەڕەكە ئەنجامدەدات.
نۆیەم: بڵاوكردنەوەی ترس و تۆقاندن بەتایبەتی لە كاتی شەڕدا.
گرنگی شەڕی دەروونی
بە درێژایی مێژوو، شەڕی دەروونی كاریگەری لەسەر رەوتی رووداوەكان و چارەنوسی ململانێكان بەجێهێشتووە. لە ئێستاشدا شانبەشانی پێشكەوتنی ئامرازەكانی راگەیاندن و بە كۆگەیاندن، گرنگی و بایەخی ئەو جۆرە شەڕە رووی لە هەڵكشانی زیاتر كردووە.
رومل لە بارەی گرنگی شەڕی دەروونییەوە دەڵێت "فەرماندەی سەركەوتوو ئەو كەسەیە پێش ئەوەی زاڵبێت بەسەر جەستەی دوژمنەكانیدا، بەسەر عەقڵ و بیركردنەوەیاندا زاڵ دەبێت". هەروەها لیوا جەمالەدین مەحفوز رای وایە "زانستی سەربازی و ئەزموونی شەڕەكان كۆكن لەسەر ئەوەی شەڕی دەروونی چەكێكی كاریگەر و یەكلاكەرەوەیە لە شەڕەكاندا، هاوكارییەكی زۆری پرۆسە سەربازییەكان و شێوازەكانی دیكەی ململانێ دەكات بۆ بەدەستهێنانی سەركەوتنی خێرا بە كەمترین زیان و كەمترین خوێنڕشتن، شەڕی دەروونی مەترسیدارترین جۆری شەڕە، چونكە پێش ئەوەی سەربازەكان لە رووی جەستەییەوە بكرێنە ئامانج، لە رووی بیركردنەوە و هەست و سۆزەوە دەستیان بەسەردا دەگیرێت و گیانی بەرەنگاربوونەوەیان تێكدەشكێنێت".
لە شەڕی دووەمی كەنداودا، سوپای ئەمریكا و هاوپەیمانەكانی بە شێوەیەكی بەرنامە بۆ داڕێژراو و ورد هەڵمەتێكی فراوانی شەڕی دەروونییان دژی سوپای عێراق لەو كاتەدا ئەنجامدا. لە ماوەی تەنیا حەوت هەفتەدا 29 ملیۆن بڵاوكراوەیان لە 24 شێوەدا گەیاندە %98ی هێزە چەكدارەكانی عێراق و داوایان لێدەكردن، خۆیان رادەستبكەن و بە پێچەوانەوە مەرگ چاوەڕوانیان دەكات. لە هەندێك بڵاوكراوەدا، ئەو پەیامەیان دەگەیاند، كە كەسوكارتان چاوەڕێتان دەكەن و پێویستە بە سەلامەتی بگەڕێنەوە، تەنانەت یەكێك لە بڵاوكراوەكان لەسەر شێوەی دیناری عێراقی چاپكرابوو، بۆ ئەوەی سەربازەكان بتوانن هەڵیبگرن و لە ناو پارە و گیرفانەكانیاندا بیشارنەوه. سوپای ئەمریكا و هاوپەیمانەكانی بەڵێنی ئەوەیان دابوو، هەر سەربازێك ئەو بڵاوكراوەیەی پێبێت، لە حاڵی خۆبەدەستەوەدانییدا رەوانەی شوێنێكی ئارامی دەكەن.
هەروەها سوپای ئەمریكا، لە سەروبەندی شەڕی دووەمی كەنداودا، ئێزگەیەكی رادیۆیی تایبەت بە گەیاندنی پەیام و ئەنجامدانی هەڵمەتی شەڕی دەروونی دژی عێراق دامەزراند. ئێزگەكە لە رۆژی 19ی كانوونی دووەم/یەنایری 1991 تاوەكو 1ی نیسان/ئەپریلی 1991 بە ناوی "ئێزگەی دەنگی كەنداو" رۆژانە بە بێ پچڕان پەخشی بەرنامەكانی دەكرد.
ئاستەكانی شەڕی دەروونی
1.شەڕی دەروونیی ستراتیژی:
پلانی شەڕی دەروونیی ستراتیژی لەسەر بنەما و تێڕوانینێكی دووربینانە داڕێژراوە. بە گوێرەی پلانەكە كار بۆ هێنانەدی ئامانجی فراوانی ستراتیژی دەكات. ئەو جۆرە شەڕە ئاراستەی هێزی چەكدار و گەل دەكرێت، بۆ ئەوەی ئامادەبن بۆ رووبەڕووبوونەوەی باری نائاسایی. هەروەها ئاراستەی لایەنی نەیار و دۆست دەكرێت بە ئامانجی گۆڕینی بیركردنەوە و هەڵوێست و رەفتاریان. ئەم جۆرەیان سنوور و كات ناناسێت. جەماوەری بە ئامانجگیراو بەرفراوانە. پلانە ستراتیژیەكەش پێویستی بە وردكردنەوە و روونكردنەوەی هەموو جومگە و بابەتەكانی هەیە.
2.شەڕی دەروونیی تاكتیكی: رووبەڕووبوونەوەی راستەوخۆی لایەنی بە ئامانجگیراوە، ئامانجی كاتی هەیە و پەیامەكەی چڕكردووەتەوە لەسەر هێنانەدی ئەو ئامانجانەی قۆناغەكە پێویستی هێنانەدییانی سەپاندووە.
ئامرازەكانی گەیاندنی پەیامی شەڕی دەروونی
پەیامی شەڕی دەروونی بە زۆر شێوە و ئامراز دەتوانرێت بگەیەندرێتە وەرگر، لەوانە:
1.تابووری پێنجەم، لە رێگەی بڵاوكردنەوەی پڕوپاگەندە و واتە وات و درووستكردنی بێ متمانەیی.
2.چاپكراوەكان، رۆژنامە، گۆڤار، كتێب، نامیلكە، بڵاوكراوە، پۆستەری هەڵواسراو،..هتد.
3.ئامرازەكانی بیستن، وەك ئێزگەكانی رادیۆ، وتاری دەنگی، گۆرانی، سرود، دەنگۆ، پەیامی دەنگی، كاریگەرییە دەنگییەكان.
4.ئامرازە بینراوەكان، وەك وێنەی فۆتۆگرافی، CD ، DVD، سیمبوڵەكان، كاریكاتێر..
5. ئامرازە بینراو و بیستراوەكان، وەك تەلەفزیۆن، سینەما، شانۆ، نمایشی سەربازی.
6.ئینەرنێت و میدیای ئەلیكترۆنی، كە هەریەك لە جۆرەكانی دیكە لە خۆی دەگرێت، لەوانە تێكست، وێنە، دەنگ، گرتەی ڤیدیۆیی.
7.ئامێرەكانی پەیوەندیكردن، بە تایبەتی مۆبایل، پۆستی ئەلیكترۆنی.
بەرەنگاربوونەوەی شەڕی دەروونی
مەترسییەكانی شەڕی دەروونی وەك ئاماژەمان پێكرد، لە مەترسی رووبەڕووبوونەوەی چەكداری راستەوخۆ زیاترن. رەنگە كاریگەرییەكەشی درێژماوە بێت و بۆ ماوەیەكی زۆرتر بە رەفتار و بیركردنەوەی تاكەكانی كۆمەڵگە و یەكە سەربازییەكانەوە ببینرێن، هەرچەندە پرۆسەی سەربازییش كۆتاییان هاتبێت و پێكدادانی راستەوخۆ لە ئارادا نەمابێت.
بۆ رووبەڕووبوونەوەی شەڕی دەروونی پێویستە لە دوو ئاستدا بە شێوەیەكی زانستیانە و پیشەییانە كار بكرێت، ئەو دوو ئاستەش ئەمانەن:
یەكەم: شەڕی دەروونی پێشگیرانە و خۆپارێزی:
مەبەست لێی پێش ئەوەی دوژمن، یان لایەنی بەرامبەر شەڕی دەروونی بەرپا بكات؛ لایەنی یەكەم، هەوڵدەدات لە رێگەی پرۆسەیەكی زانستییەوە هەڵمەتی شەڕی دەروونی دەستپێبكات بۆ ئامادەسازی بەرەنگاربوونەوەی دوژمن و تێگەیاندن و پێگەیاندنی تاكەكانی كۆمەڵگە لەسەر ئەو بنەما و ئامانجانەی خزمەت بە ئاسایشی گشتی و بەرژەوەندی باڵای خەڵك دەكەن. لە لایەكەوە كار بۆ قوڵكردنەوەی گیانی هاوكاری و یەكڕیزی و تەبایی ناوخۆیی و پاراستنی بەرەی ناوخۆ دەكات. لە لایەكی دیكەشەوە كار بۆ بێزراندن و رەشكردنی بەرەی دوژمن دەكات. خاڵی جەوهەری لە پەیڕەوكردنی ئەم جۆرە رێككارە لەسەر بنەمای ئەو پەندەی دەڵێت "پێش تا، بەڕە بە خۆت دا بدە"، یان "خۆپاراستن باشترە لە چارەسەر".
دووەم: شەڕی دەروونی دژ، پێچەوانە:
كاتێك لایەنێك هەڵمەتی شەڕی دەروونی دژی لایەنێك دەستپێدەكات، ئەركی ئەو لایەنەی هێرشی كراوەتە سەر قورسترە، چونكە لە لایەكەوە پێویستە لە سەنگەری بەرگریدا بێت و بەر بە شاڵاوی شەڕی دەروونی بەرامبەرەكەی بگرێت و رێگە نەدات كاریگەری بكاتە سەر بیركردنە و عەقڵ و هەڵوێست و سۆزی جەماوەرەكەی خۆی، لە لایەكی دیكەشەوە پێویستە بەرپەرچی ئەو پەلامارە بداتەوە و پێگەی خۆی لە بەرگرییەوە بگۆڕێت بۆ هێرشبردن بە ئامانجی تێكشكاندنی لایەنی پەلاماردەر. لەو چوارچێوەیەدا، پێویستە لەسەر چەند بنەمایەك كار بكرێت لەوانە:
1. ئامادەكاری: بۆ بەهێزكردنی سەنگەری بەرگری و وەڵامدانەوەی شاڵاوی دوژمن و هەڵسەنگاندنی ئەو هەڵمەتەی دوژمن دەستیپێكردووە و پەیبردن بە كەلێن و كەموكورتییەكانی بۆ ئەوەی بتوانرێت لە وەڵامدانەوەدا مایەپوچ بكرێت.
2.مامەڵەی سەرەتایی: قۆناغێكی گرنگی هاتنەدەست و وەڵامدانەوەی شەڕی دەروونی دوژمنە و پێویستی بە هەماهەنگی و بەیەكەوە كاركردن و بەگەڕخستنی ماكینەی راگەیاندن و هەموو رێگەكانی بەرەنگاربوونەوەی شاڵاوی دوژمنە.
3.هێرشی راستەوخۆ: دوای پتەوكردنی ریزی ناوخۆ و بەرپەرچدانەوەی شاڵاوی دوژمن، كار بۆ ئەوە دەكرێت تەنیا لە سەنگەری بەرگریدا نەمێنێتەوە و هێرشی راستەوخۆ بكاتە سەر دوژمن. لەوەشدا پێویستە بەردەوام جەخت لەسەر بەهێزكردنی سەنگەری ناوخۆیی بكاتەوه. كار بۆ دەرخستنی لاوازی و كەلێنەكانی شاڵاوی دوژمن بكات، بۆ ئەوەی بتوانێت لێوەی دزە بكات و شاڵاوی دوژمن پەكبخات.
4.چاودێریكردنی هەڵمەتەكە: پێویستە بەردەوام چاودێری شاڵاوی شەڕی راگەیاندنی دوژمن بكرێت. لە ئانوساتی خۆیدا وەڵامی پڕوپاگەندەی بدرێتەوه. رێگە نەدرێت دوژمن لە هیچ كەلێن و بۆشاییەكەوە دزە بكات. هاوڕێ لەگەڵ ئەوەشدا پێویستە وردبینی بۆ هەڵمەتەكەی خۆی بكات و هەڵە و كەموكورتییەكانی بدۆزێتەوە و دەستبەجێ چارەسەریان بكات.
5.یەكلاكردنەوە و ریشەكێشكردن: لەم قۆناغەدا هەوڵدەدرێت هەموو سەرچاوەكانی بوونەتە هۆكار و پشتیوانی شاڵاوی شەڕی دەروونی دوژمن ریشەكێش بكرێن.
رێككارە پێویستەكان
شەڕی دەروونی كاریگەرییەكانی لە كاریگەری گەیشتنی چەكی نوێ و بەكارهێنانیان لە بەرەكانی شەڕدا كەمتر نییە و بگرە زیاتریشە، ئەوە شەڕی دەروونییە دەتوانێت پێش ئەوەی دوژمن لە مەیداندا بشكێت، لە دەروونییدا تێكی بشكێنێت و بێ پشت و پەنا و بێ هیوای بكات و ناچاری بكات خۆی بەدەستەوە بدات. بۆ رووبەڕووبوونەوەی شەڕی دەروونی داعش دەزگا لایەنە پەیوەندیدارەكانی هەرێمی كوردستان بە تایبەتی یەكەم لە ئاستی فەرماندەیی پێشمەرگه و دەزگا ئەمنییەكان، دووەم لە ئاستی دامەزراوە یاسایی و ئیداری و رۆشنبیرییەكان، سێیەم لە ئاستی میدیاییدا و میدیای كوردی بە گشتی، دەبێت ستراتیژێكی هەمەلایەن دابڕێژن و لە چەند روویەكەوە بەیەكەوە هامكار و دەستبارگری یەكدی بن بۆ ئەوەی بتوانرێت وەك چۆن مشووری ئەوەی دەخورێت لە ئاستی مەیدانییدا رێگە لە داگیركاری داعش بگیرێت، لە رووی مەعنەویشەوە كار بۆ بەرپەرچدانەوەی شاڵاوی شەڕی دەروونی داعش بكرێت.
ئەم رێككارانە دەستەبەری سەركەوتنی زیاتری هێزی پێشمەرگە دەكەن:
یەكەم: رووماڵكردنی راستگۆیانەی رووداوەكان و بابەتییانە خستنەڕووی زانیارییەكان و دووركەوتنەوە لە چەواشەكاری و بەلاڕێدابردنی رایگشتی لە لایەن لایەنی سەربازیی و میدیایی هەرێمی كوردستانەوە. بە لەبەرچاوگرتنی ئەو بنەمایەی كە دەڵێت مەرج نییە هەموو راستییەك شیاوی بڵاوكردنەوە بێت.
دووەم: مامەڵەكردن لەگەڵ كەلێن و درز و شكستە سەربازییەكان بەو پەڕی پیشەییەوە و رێگە نەدان بەوەی دوژمن بیانقۆزێتەوە بۆ
رووخاندنی ورەی خەڵك.
سێیەم: سەرنجدان و وردبوونەوە لەو زانیاری و پڕوپاگەندانەی رۆژانە داعش بڵاویان دەكاتەوە و وەڵامدانەوەی بابەتییانە و زانستیانە و رێگرتن لە دووبارە بڵاوكردنەوەیان. بۆ وەڵامدانەوەش پێویستە وەزارەتی پێشمەرگە هۆبەیەكی تایبەت بەو پرسە دابمەزرێنێت و رۆژانە زانیاری و بەڵگە لە رێگەی میدیاوە بگەیەنێتە وەرگران.
چوارەم: چاندنی متمانە لە نێوان فەرماندە و و هێزەكانی پێشمەرگە و هاندانیان بۆ پابەندبوونی زیاتر بە فەرمان و رێنماییە سەربازییەكانەوە و ستایشكردنی قوربانیدانی بەرپرسانی سەربازی پێشمەرگە و كاركردن بۆ سڕینەوەی هەر جۆرە شوێنەوارێكی نەرێنی.
پێنجەم: قوڵكردنەوەی گیانی متمانە و هاوكاری نێوان خەڵك و هێزەكانی پێشمەرگە بە جۆرێك پێشمەرگە هەست بكات ژمارەیەكی سەنگینە لە كۆمەڵگەدا و گەل رێز لە قوربانیدانی دەگرێت و هەموو چاوەكان لەسەر ئازایەتی و گیانبازی ئەون.
شەشەم: رێگرتن لە بڵاوبوونەوەی دەنگۆ و كپكردنی ئەو دەنگۆیانەی رۆژانە بڵاو دەبنەوە و وەڵامدانەوەیان بە زانیاری راست و درووست.
حەوتەم: لە نزیكەوە رووماڵكردنی دەستكەوت و شەڕی پێشمەرگە و گواستنەوەی وێنەیەكی ئەرێنی لە بارەی پەیوەستی و بە دامەزراوەیی بەڕێوەچوونی كاروبارە سەربازییەكان.
هەشتەم: قوڵكردنەوەی گیانی تەبایی و ئاشتی و پێكەوە ژیانی پێكهاتەكانی هەرێمی كوردستان و تەركیز خستنە سەر پشتیوانی پێشمەرگە لە لایەن هەموو توێژ و پێكهاتەكانی كۆمەڵگەوە. بە تایبەتی توێژەكانی كۆمەڵی كوردەواری و پێكهاتە ئاینی و نەتەوەییەكانی هەرێم.
نۆیەم: كاراكردنی راگەیاندنی سەربازی پێشمەرگە و بڵاوكردنەوەی نەبەردییەكان.
دەیەم: رێگەگرتن لە ناوبردنی پێشمەرگە بە ناوی حزب و عەشیرەت و تایفە و كەس و بەرپرسانەوە و لێكردنەوەی هەموو جۆرە نازناوێكی لەو شێوەیه و كاركردن بۆ بەخشینی ناسنامەی نیشتیمانی بە پێشمەرگە لە بری ناسنامەی دیكە.
یانزەهەم: پوچەڵكردنەوەی سیحری ناوەڕۆكی پڕوپاگەندەی داعش و رووماڵ نەكردنی كردەوەكانیان.
دوانزەهەم: تەرخانكردنی ماوەیەكی دیاریكراو لە پەخشی رادیۆكان بۆ پێشمەرگە و كاركردن لەسەر بەرزكردنەوەی ورەی خەڵك و گواستنەوەی پەیامی خەڵك بۆ پێشمەرگە.
سیانزەهەم: دامەزراندنی لیژنەیەكی تایبەت بۆ كاراكردنی رۆڵی راگەیاندنی سەربازی و پرۆسێسە دەروونییەكان لە شەڕی دژ بە داعش.
چواردەهەم: رێزگرتن لە قوربانیانیدانی پێشمەرگە و سازكردنی مەراسیمی تایبەت بە یادی شەهیدان و رێكخستنی مەراسیمی تایبەت بە ئەسپەردەكردنی شەهیدانی پێشمەرگە.
پانزەهەم: بەسەركردنەوەی سەنگەرەكان لە لایەن بەرپرسانی پلە یەكی سەربازی و سیاسی هەرێمەوە، نەك بۆ بانگەشەی حزبی بەڵكو بۆ دەربڕینی پێزانین و هاندانی زیاتری پێشمەرگە.
شانزەهەم: هەرێم لە بارودۆخی شەڕدایە و راگەیاندنی حاڵەتی شەڕ لە لایەن پەرلەمان یان سەرۆكی هەرێمەوە بەو پێیەی فەرماندەی گشتی هێزی چەكدارە بۆ ئەوەی بتوانرێت لێپرسینەوە لە میدیا بكرێت و رێگە نەدرێت هەندێك كەناڵ ببنە جاڕچی داعش و داخستنی ئەو كەناڵ و سایتانەی پڕوپاگەندەی داعش بڵاو دەكەنەوە و دەیانەوێت بە ناوی پیشەیی و پرۆفیشناڵێتییەوە ورەی خەڵك داڕووخێنن و توانایی بەرگری لە ناخی تاكی پێشمەرگە و مەدەنی هەرێم تێكبشكێنن.
پێشنیازەكان، یان میكانیزمی جێبەجێكردنی رێككارەكان
ئەو رێككارانەی باسمانكردن، پێویستییان بە میكانیزمی تایبەت هەیە بۆ جێبەجێكردنییان و لێرەوە وەك پێشنیاز ئەم چەند خاڵە پێویستی قۆناغەكەن:
یەكەم: فەرماندەی گشتی هێزی پێشمەرگەی كوردستان یان جێگرەكەی بە ئامادەبوونی وەزیری پێشمەرگە، كۆبوونەوەیەكی تایبەت لەگەڵ بەرپرسانی كەناڵەكانی میدیا بە بێ پەراوێزخستنی هیچ كەناڵێك و بە بەشداری هەموویان رێكبخات و تێیدا خاڵی بنەڕەتی و پێویستی هاوكاری میدیا بۆ پێشمەرگە و هەرێم روون بكاتەوە.
دووەم: دامەزراندنی دەستەیەكی راوێژكاری لە شارەزایانی راگەیاندن و مامۆستایانی زانكۆ و پسپۆڕانی راگەیاندن، كۆمەڵناسی، دەروونزانی بۆ دانانی ستراتیژێكی تایبەت بە شەڕی دەروونی ستراتیژی و تاكتیكی هەرێمی كوردستان و دەستەكە هاوكاری بەڕێوبەرایەتی رۆشنبیری و راگەیاندنی وەزارەتی پێشمەرگە بكات.
سێیەم: دانانی پرۆگرامێكی پەروەردەیی دەروونی تایبەت بە شەڕی دەروونی و گیانی ورە بەرزی بۆ هێزەكانی پێشمەرگە، ئاسایش، زێڕەڤانی، پۆلیس، دژە تیرۆر.
چوارەم: دامەزراندنی بەشێكی تایبەت بە پرۆسێسە دەروونییەكان لە ناو وەزارەتی پێشمەرگە و كردنەوەی هۆبەیەكی تایبەت بە چاودێری شەڕی دەروونی داعش و ئامادەكردنی وەڵامی زانستییانە و بابەتییانە بۆ خاڵ بە خاڵی پەیامی دوژمن.
پێنجەم: كردنەوەی ئێزگەیەكی رادیۆیی تایبەت بە پێشمەرگە. هەروەها كردنەوەی ئێزگەیەكی كاتی و پەخشكردنی پرۆگرامەكانی بە زمانی عەرەبی و ئاراستەكردنی بۆ موسڵ و دەوروبەری.
شەشەم: درووستكردنی یەكەیەكی تایبەت یان كردنەوەی ژوورێكی عەمەلیاتی تایبەت بە رووماڵی بەرەكانی شەڕ و داڕشتنەوەی زانیارییەكان و بڵاوكردنەوەیان لە رێگەی كەناڵە میدیاییەكانەوە و ئامادەكردنی بەیاننامەی سەربازی و كۆنگرەی رۆژنامەوانی و لێدوانی سەربازی سەبارەت بە پێشهاتەكانی شەڕ و گۆڕانكارییەكانی بەرەی شەڕ و قەدەغەكردنی لێدوانی میدیایی لە بەرپرسانی پلە مامناوەندی و پێشمەرگەی سەنگەرەكان.
حەوتەم: پێكهێنانی لیژنەیەك لە وەزارەتی پێشمەرگە و وەزارەتی كاروباری شەهیدان و ئەنفالكراوان و وەزارەتی تەندروستی بۆ رێزگرتن لە شەهیدانی پێشمەرگە و بەدواداچوونی رەوشی ژیانی كەسوكار و بنەماڵەی ئەو پێشمەرگانەی شەهید بوون و بەسەركردنەوەی بریندارەكان و گرتنەبەری رێگەی پێویست بۆ چارەسەركردنیان ئەگەر پێویستیان بە ناردنە دەرەوە هەبوو. هاندانی وەبەرهێنەر و سەرمایەدار و بازرگانان بۆ پشتیوانیكردنی پێشمەرگە و بەتەنگەوە بوونی كێشەی ماددی بنەماڵەی شەهیدان بە تایبەتی لە رووی دابینكردنی شوێنی نیشتەجێبوون بۆ ئەوانەیان كە كرێچیین.
هەشتەم: كاركردن لەسەر تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان بە تایبەتی تویتەر و دامەزراندنی یەكەیەكی خۆبەخشی بەكارهێنەرانی ئینتەرنێت بۆ كاركردن و پشتیوانیكردنی پێشمەرگە لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان بە تایبەتی تویتەر.
تێبینی:
لە بەشی دووەمی ئەم باسەدا باس لە كەرستەكانی شەڕی دەروونی دەكەین و هەریەك لە جۆرەكانی پڕوپاگەندە، دەنگۆ، تیرۆر و تۆقاندن، شۆردنەوەی مێشك دەخەینەڕوو.
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق