حەیات پەرخی: دەمەوێت ژن بوونی خۆم بسەلمێنم
حه‌يات مه‌جيد په‌رخى
(حەیات مەجید پەرخی) دەنگ و رەنگێكی ژنانەی نوێیە لەناو كایەی هونەر و شیعری كوردی و لە دواهەمین فیستیڤاڵی ساڵانەی (گەلاوێژ)دا، شیعرێكی ئەو بەناونیشانی (پیاوێك لەمندا سەما دەكات) خەڵاتی یەكەمی شیعری بەدەستهێنا و لە گفتوگۆیەكی تایبەت بە (وارڤین)دا، (حەیات پەرخی) دەڵێت: "لە شیعردا دەمەوێت ژن بوونی خۆم بسەلمێنم". ئەمەی خوارەوە دەقی گفتوگۆكەیە:
وارڤین: خاتوو حەیات وەك ژنێك دەیەوێت لە رێگەی شیعرەوە چی بڵێت، ئایا ئەو هیچ ئەركێكی بە تێكستە شیعرییەكانی سپاردووە؟
وارڤین: خاتوو حەیات وەك ژنێك دەیەوێت لە رێگەی شیعرەوە چی بڵێت، ئایا ئەو هیچ ئەركێكی بە تێكستە شیعرییەكانی سپاردووە؟
حەیات مەجید: من لە رێگەی شیعرەوە دەمەوێ ژن بوونی خۆم بسەلمێنم، بڵێم منیش مرۆڤم، منیش شایەنی ژیانم، شایەنی رێز لێگرتنم، بەڵێ ئەركی من لەشیعردا، دەرخستنی شتە جوانەكانە، هەستە جوانەكانی ژن، ئەو جوانیانەی، كە بەداخەوە كۆمەڵگە كوێرە لە ئاستیدا، هەمیشە لە شیعردا زەنگێكی تایبەتی خۆمم هەیە بۆ گوێگر، بە خۆشحاڵیشەوە گوێگر لێم حاڵیە.
وارڤین: خەمی ژن بەتایبەتی خەمە قوڵەكانی ژن هەر لە چەوساندنەوە و توندوتیژییەوە بگرە بۆ پەراوێزخستنی لە كایەكانی ژیان تا چەندە لە تێكستەكانی (پەرخی) رەنگیان داوەتەوە؟
حەیات پەرخی: ئەوەی تێكستەكانی منی بینیبێت، هەست بەوە دەكا، كە چەند بە مەسئولیەتەوە كار بۆ ژن دەكەم، هەمیشە من خەمەكانی ژن بارز دەكەم، تا بینەر و گوێگری شیعر بیبینێت، بزانێت ژنیش بێبەش نیە لە نووسینەوەی هەست و سۆزی خۆی، ژنیش ئەگەر دەرفەت هەبێت؛ كاری جوان دەكات. وەك گەورەی و مەزنی ژن خۆی، توندوتیژی دژ بە ژنان لە شیعرەكانمدا نوسراوەتەوە دەشی نوسمەوە ئەوەتا لەم كۆپلەیەدا دەڵێم:
ئەگەر ڕۆژێك چەقۆی ڕۆژگار، گەردنی بڕیم،
هیچ مەژاكێ، بەر لە خوێنم، لەناو زەویدا دەتچێنم،
تا جارێكی تر بڕوێیتەوە،
وشەی خۆشەویستی بە گوێی ژن كوژەكاندا، بدەیتەوە.
وارڤین: فەرهەنگ و تۆرەی كوردی وێڕای دەوڵەمەندییەكەی، بەڵام هێندەی ئەو دەوڵەمەندییە فەرهەنگ و تۆرەیەكی پیاوانەیە، بە مانا مەعریفیەكەی نەك بە مانا كۆمەڵایەتییەكەی، ئایا لە نێو ئەو فەرهەنگەدا (حەیات پەرخی) بە پێشەنگیی كێ رازی بووە، لە قۆناغێكی تەمەنی نوسییندا لە ژێر كاریگەری كێدا بووە؟
حەیات مەجید: من زۆربەی هەرە زۆری شاعیرەكان دەخوێنمەوە، لە كۆنەكانەوە بگرە، هەتا شاعیرە تازەكانیش، لە كۆن و نوێ شیعری جوانمان هەیە، لە كۆنەكاندا (نالی) لای من لوتكەیە، لە تازەكانیشدا شاعیری جوانمان هەیە، كە بە سەدای جیاواز دەنوسن، پڕن لە داهێنان.
وارڤین: لە تێكستی (هەڵدێم)، هاتووە: " هەڵدێم لە موتوربە كردن... نامەوێ موتوربەم كەن... من منم....من ژنم"، بەڵام سەرەڕای ئەو تەحەدداكردنە، كەچی تێكستەكە ئامانجێكی دیكەی هەیه، لە كۆتاییەكەیدا پرسی نەتەوەییت بەلاوە مەبەستتر بووە، وەك دەڵێی: "هەڵدێم
تا ئەو كاتەی شاسواری حەزەكانم
وەتەن ئەكاتە قیبلەی خۆی
ئەوسا منیش ئامێزی بۆ ئەكەمەوە
پەراسوم ئەكەم بە پەیژە بۆی
تا سەر كەوێ
ئەستێرەی بەختی ووڵاتم
لە ئاسماندا بدۆزێتەوە
ئاڵای پیرۆزی كوردستان
لە گەردوندا بشەكێتەوە.
پرسیارەكە ئەوەیە ژن بوون و نەتەوایەتی لای تۆ دووانەیەكی لەیەك جیانەكراوون یان یەكێكیان بەسەر ئەوی دیكەیاندا ئەفزەڵ ترە؟
حەیات پەرخی: هەڵبەتە هەر شاعیرە و خاوەنی شێوازێكی تایبەتە لە نوسیندا، منیش بێبەش نیم لەو تایبەتیە، هەمیشە ئازارەكانی ژن و ئازارەكانی نیشتمان و خاكم بەیەكەوە گرێداوە، هەوڵم داوە شیعرەكانم مینبەرێك بن بۆ ئەوەی (ژن و وەتەن و خۆشەویستی) دەربخەم لە شیعرەكانمدا هەوڵم داوە بە سادەی بچرپێنم بە گوێی كۆمەڵدا، تا تێبگەن لێم.
وارڤین: لە تێكستێكدا دەڵێی "نەكەی شیعرەكانی (كەژال ئیبراهیم و ڕۆژ)م ...بۆ بهێنێت...با كتێبخانەكانی نیشتیمان بەتاڵ نەبنەوە لە ژن" دەمەوێ بپرسم، بایەخی بوونی ژن و قەڵەمی لە كایەكانی ژیان بە گشتی چۆن هەڵدەسەنگێنی؟
حەیات پەرخی: بێگومان ژن لای من تایبەتمەندییەكی خۆی هەیە هەمیشە ویستومە بڵێم، حەجمی ژن وەك ئەوەی هەیە دەری بخەم وەك ئەوەی هەیە، بڵێم ژن بوون لەم كۆمەڵگەی ئێمەدا ئازارە ماندوێێتیە كوشتنە بەرخودانە ژانە، لەگەڵ هەموو ئازارەكانی ژندا دەمەوێت ئەوە بڵێم، كە ژن دەبێت ژنێتی خۆی لە بیر نەكا، ئەوەی دەیەوێت تا لوتكە كۆڵ نەدا لێی تا دەگا بە دەنگی خۆی.
وارڤین: لە ئەدەبی نووسراوی كوردیدا و زۆرێك لەوانەی شیعریان نووسیوە ئەوەندەی وەك جەستە و چێژ، یان بڵێین بە چاوی نێرینەییەوە لە بارەی ژنەوە نوسیویانە، نیو هێندە بە دوای مانا و مەدلولەكانی ژن بوون نەیاننوسیوە، ئایا وەك ژنێك تۆ بەدوای ئەوەدا نەگەڕاویت چەمكی ژن بوون نەك تەنیا وەك ژن بەڵكو وەك مرۆڤ لە تێكستەكانتدا بەرجەستە بكەیتەوە؟
حەیات پەرخی: وەك لە پێشتریش ئاماژەم بۆ كرد ژن بوون لە زۆربەی زۆری تێكستەكانمدا پشكی شێریان بەركەوتوە، من ژنم حاشا لە ژن بوونی خۆم ناكەم، نەك حاشا، بەڵكو بە شانازیەوە باسی ژن بوونی خۆم دەكەم، بە جۆرێك دەتوانم بڵێم خۆم دەنوسمەوە، ژنێتیم دەنوسمەوە، لەگەڵ هەستە ژنێتێیەكەی خۆمدا، كە پێویستە ژن شەرم نەكا لە دەرخستنی جوانی هەستەكانی.
وارڤین: لە دوا فیستیڤاڵی گەلاوێژدا بە خۆشحاڵییەوە بینیمان تێكستێكی شیعری تۆ خەڵاتی یەكەمی بەدەستهێنا، لە تێكستەكەشدا وەك ژنێك بە بوێرانە وێنای پیاوێك دەكێشیت كە لە ژنێكدا سەما دەكات، ئایا دەكرێت ئەو تێكستە وەك سەرەتایەكی نوێ لە ژیانی شیعرنووسیندا چاو لێبكەیت و بە نیازیت لەسەر ئەو رێچكەیە بەردەوام بیت؟
حەیات پەرخی: هەڵبەتە، هەموو دەزانین فیستیڤاڵی گەلاوێژ بە دایكی فیستیڤاڵەكان دەبینرێت لە هەرێمی كوردستاندا، بۆ یەكەمینجار بە خۆشحاڵیەوە بەشداریم كرد لەم فیستیڤاڵە مەزنەدا، دواتر خەڵاتی یەكەمم بە دەستهێنا، ئەم خەڵاتە بۆ من مایەی شانازی (ئیفتیخارە) چونكە، گەلاوێژ فیستڤاڵێكی كەم نیە، ئەو قەسیدەی بۆ ئەو فیستیڤاڵەم نارد قەسیدەیەكی رۆمانسی بوو، توانەوە بوو لە سۆزێكی ژنانەدا، كە گرنگە ژن بتوانێت شعورەكانی خۆی ڕاڤە بكا، كە ژنیش بەدەر نیە لە ئیحساسی ناسك، بەڵێ ئینشائەڵڵا بەردەوام دەبم لە نوسینەوەی جوانیەكان.
وارڤین: هاوڕێ لە گەڵ ئێوەدا ژمارەیەكی بەرچاو لە ژنان قەڵەمیان لە بواری ئەدەبدا خستووەتەكار و شیعر دەنووسن، بە گشتی رووكردنە ئەدەب و شیعر لە لایەن ژنەوە چۆن دەبینی و تا چەندە ئەو قەڵەمانە توانیویانە خزمەتی رەوشی ژن و خستنەڕووی خەمەكانی ژن بكەن و ئەو بارە لارە راستبكەنەوە كە ئەدەبی كوردی گرفتاری بووبوو بەوەی تەنیا پیاو تێیدا باڵا دەست بوو؟
حەیات پەرخی: وەك ژنێك نەبێت بە ڕەگەزپەرستی دڵخۆشم بەوەی هەر ژنێك، نووكە قەڵەمێك بنوسێت، جا ئەو نووسینە هەرچیەك بێت نەك شیعر، ئەوەندە ژنی كۆمەڵگەكەم ئازاریان چەشتووە هەرچیەك بنوسن دڵخۆشم دەكا، دیارە زیاتر بۆیە روو دەكەنە ئەدەب بۆ ئەوەیە ئازارەكانی ژن هێندە گەورەن مەگەر بەس لە ئەدەبدا جێگەیان بێتەوە، رووكردنە ئەدەبیش بۆ دواجار شیعر و ناشیعر لە یەكتر جیا دەكرێنەوە، بەس ئەوەی گرنگە لای من ئەوەیە ژن بنووسێت.
وارڤین: لە ناوچەكەدا ژنانی ئێرانی جێپەنجەیان بەسەر رەوتی ئەدەبی زمانەكەیانەوە بەرچاوتر دەردەكەوێت و هەست دەكرێت، ئەوان خەریكی مۆری خۆیان لە ئەدەبی فارسی زمان بدەن، ئایا ئەو بەرەو پێشچوونەی ئەوان كاریگەری لەسەر ئێرە دانەناوە؟
حەیات په‌رخى: بەداخەوەم بۆ ئەوەی كە فارسی نازانم، تا رادەیەكی زۆر بێبەشم لە ئەدەبی فارسی خۆشتان دەزانن ئەوەی وەردەگێڕێت وەك ئەوە نیە، كە بە زمانی دایكەكە دەنوسرێتەوە، وەرگێڕان زۆرجار تام و چێژی شیعر دەكوژێت.
پڕۆفایل :
حەیات مەجید پەرخی لە دایكبووی (١٩٨٣)، دەرچوی زانكۆی سلێمانی، كۆلیژی بازرگانیە، یەكێكە لە دەرچووەكانی پەیمانگەی ئافرەتی سەركردە.
ئێستا لە شاری هەولێر نیشتەجێیە، لە میانەی ژیانی ئەدەبی خۆیدا بەشداری لە چەندین فیستیڤاڵدا كردووە، كە دوایەمینیان فیستیڤاڵی هەڵبەستی لاوان بوو، وێڕای بەشداریكردنیشی، ئەركی بەڕێوبردنی فیستیڤاڵەكەی خرایە ئەستۆ، كه لە لایەن یەكێتی نووسەرانی كوردەوە رێكخرابوو..
لە ئێستادا بە هاوكاری یەكێتی نوسەران، سەرقاڵی چاپ و بڵاوكردنەوەی یەكەم دیوای شیعری خۆیەتی بەناوی (پیاوێك لەمندا سەما دەكات).
حەیات پەرخی ژیانی هاوسەرگیری پێكهێناوە و دایكی كچێكە و وەكو فەرمانبەریش لە ئێستادا لە ئەكادیمیای پارتی دیموكراتی كوردستان كار دەكات.
دەقێكی شیعری حەیات پەرخی كە یەكەمجارە بڵاو دەكرێتەوە
سەیرم كه
لە بەینی پەنجەكانتەوە
سەیرم كە
ڕەونەقی تێڕوانینم هێندە كزە
بەشی چنینەوه چوار وشە ناكا
لە میحرابی نیگات
خەوفم لە هەموو تەلیسمێك هەیە
لە نغرۆ بوونی زەمەن ئەترسم
ئەو زەمەنەی وەك سیگارێك
لەبەینی دوو پەنجەی جەلادێكدا
بەشی نەفەسێكی تری ماوه
منیش لەناو تەپڵەكی پڕ سوتوی
ئەم چەرخەدا عەیامێكە راكشاوم
سوتوی ژیان ئەپرژێتە سەر روخسارم و
سیا بوونی كات ئەبینم
سەیرێكم كە
ئەوەتە لەسەر تەریقەتی تەنیایی
لە حزورتا ئەوەندە سادە ئەبمەوە
سواڵی هەموو شتێك ئەكەم
شاڵه پرتەقاڵیەكەی سەرشانم
دادەخەم
مسقاڵ...مسقاڵ
زمڕوتی وشه و
پیرۆزی سەرنج
مەودای نێوانمان
سواڵ ئەكەم
بمبینە چەند كەساس و هەڵڕژاوم
لە بەردەمتا
هەرچی میهری تۆ هەیە ببارێتە سەر
شاڵەكەم
ئەوەی خۆشم هەمووی هەڕاجی ئەكەم
هەمووی ئەدەم بە پشویەك لە ژێر سێبەری
كاتژمێرە كۆنەكەی دەستتدا
تا هەنگاوێك نزیكم ئەكاتەوە لە دوێنی
بۆ چركەیەك كچێنیم بكڕمەوە
دواتر مسقاڵ مسقاڵ قەرزەكانت
ئەدەمەوە
ئا: ئه‌رسه‌لان ره‌حمان
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق