الاثنين، 4 مارس 2013

لە نێوان ئاوێنە و وارڤین و پێنووسەكاندا؛

وارڤین

لە نێوان ئاوێنە و وارڤین و پێنووسەكاندا؛
كێ گورز لە ئازادی و مافی تاك دەوەشێنێت و رووداوەكان بەدیوی خێڵگەراییدا ئاراستە دەكات
بەرچاوڕوونیەك بۆ (پێنووسەكان)‌

بەراییەكی پێویست:
ستۆریەكی رۆژنامەوانی لە بارەی پرسێكی كۆمەڵایەتییەوە، كە بەڕێز (سارا قادر) بۆ رۆژنامەی ئاوێنەی ئامادەی‌ كردووە و وێڕای بڵاوبوونەوەی لە رۆژنامەكەدا، لە ماڵپەڕی (ئاوێنە)، بڵاوكراوەتەوە. ماڵپەڕی (وارڤین) وەك سروشتی خۆی و پابەندبوونی بە چەمكی تایبەتمەندێتی میدیایەكی مرۆڤانه و لە سۆنگەی بڕوابوونی هەمەلایەنەی بە پرسی ژن، بە لەبەرچاوگرتنی هەموو لایەنە مرۆیی و یاسایی و ئیتیكیەكانی كاركردن لەسەر ئەو پرسە و ئەزموون و بەرچاوڕوونی كاركردنی ئیتیكیانە و پرۆفیشناڵانە، دوای خوێندنەوە و هەڵسەنگاندنی ستۆرییەكە، لە ماڵپەڕی ئاوێنەوە بە ناوهێنانی سەرچاوەكەیەوە ستۆرییەكەی دووبارە لە ماڵپەڕدا بڵاو كردەوە.

ستۆریەكەی (سارا قادر)، لە ژێر ناونیشانی: (مێردەكەی هەڕەشەی بڵاوكردنەوەی گرتە سێكسییەكانی لێدەكات)، هەر بە خوێندنەوەی ناونیشانی ئەو ستۆرییە، خوێنەری بەڕێز، پەیی بەوە دەبات، كە تەوەری سەرەكی ستۆرییەكە، قسەكردنە لەسەر حاڵەتێكی نالۆژیكیانە و نایاساییانه و دواكەوتووانەی هەڵهێنجراو لە عەقڵیەتی پیاوسالاری دواكەوتووانەی كۆمەڵگەوە.

وەك رێككەوتنیكی نەنووسراویش، هەم ماڵپەڕی (وارڤین) بابەتگەلێكی كۆمەڵایەتی پەیوەست بە پرسی ژنەوە لە ماڵپەڕی (ئاوێنە)، وەردەگرێت و هەمیش ماڵپەڕی (ئاوێنە) بابەتگەلێك لە ماڵپەڕی (وارڤین) وەردەگرێت و بڵاویان دەكاتەوە، چونكە پابەندێتی و ئیتیكیانە كاركردنی هەردوولامان دەستەبەری ئەوەی كردووە، متمانەمان بەیەك هەبێت و لە ناو جەنجاڵی میدیای كوردیدا، بۆ یەكدی ببینە سەرچاوە.

وتارەكەی ماڵپەڕی پێنووسەكان:
دوای بڵاوبوونەوەی ستۆریەكە لە ماڵپەڕی (ئاوێنه)‌ و دواتریش (وارڤین)دا، ماڵپەڕی بەڕێزی (پێنووسەكان)، وتارێكی (476) وشەیی لە ژێر ناونیشانی "ئاوێنە و دەزگای وارڤین، گورزێك لەئازادی و مافی تاك دەوەشێنن و ڕووداوەكان بەدیوی خێڵگەراییدا ئاراستەدەكەن" بڵاوكردووەتەوە.

ئێمە وەك ماڵپەڕی (وارڤین)، سەرەتا لە سۆنگەی بڕوابوونمان بە رەخنە و قبوڵكردنی رەخنە و نەڕوانین بۆ وشە و خاوەنی وشە لە ژێر چاویلكەی رەشەوە، خۆشحاڵ دەبین، هەر كەس و لایەنێك بە مەبەستی راستكردنەوەی هەڵەیەك، یاخود پیشاندانی رێگەیەكی راستتر لە دەربڕین و بڵاوكردنەوە رەخنەمان لێبگرێت. بە رەخنەگرتن و راستكردنەوەی هەڵە دەتوانین هەم بەردەوام بین و هەم پێشبكەوین، بە پێچەوانەی ئەوانەی وا مەزندە دەكەن بە رەخنەگرتن بچووك دەبنەوە، ئێمە گەشەی زیاتر دەكەین.

ئێمە بەو ئەندازەیە متمانەمان بە كار و پڕۆژەی خۆمان هەیە، وەڵامدانەوەی وتارەكەی ماڵپەڕی (پێنووسەكان)یش ئەوەندەی مەبەست لێی هێنانەدی كەشێكی ئەرێنیانەی وتوێژ و بیروڕا گۆڕینەوەیە، هێندە مەبەست شكاندنی لایەنی بەرامبەر نیە، ئەو راستیەش نادیدە ناگرین، كە ئەو ماڵپەڕە بەڕێزە، یەكێكە لەو ماڵپەڕانەی لێیەوە هەواڵی كارو چالاكی ئێمە بە خوێنەرانی دەگەیەنێت، بەڵام كاتێك كەسێك، لایەنێك، تۆمەتێكت ئاراستە دەكات، بە شتگەلێك تاوانبارت دەكات، كە هەمووان دەزانن بێتاوانیت، وەڵام نەدانەوەت پرسیار بەدوای خۆیدا دەهێنێت.

چەند خاڵێك لە بارەی ناوەڕۆكی وتارەكەی (پێنووسەكان)ەوە:
یەكەم: با لە ناونیشانەوە دەستپێ بكەین:: "ئاوێنە و دەزگای وارڤین، گورزێك لەئازادی و مافی تاك دەوەشێنن و ڕووداوەكان بەدیوی خێڵگەراییدا ئاراستەدەكەن"... ئەمە دەقی ناونیشانی وتارەكەیە:

با لە خوێنەرانی وشیار و بەڕێزی ماڵپەڕی (وارڤین) ئایا بەڕاستی ئێمە گورزمان لە ئازادی  و مافی تاك وەشاندووە؟ یاخود ئێمە بووینەتە سەكۆی گەیاندنی بیری ئازاد و پشتیوانی گەورەی ژنانی ئازادیخواز و پیاوانی یەكسانیخواز! ئایا ئەوە (دەزگای وارڤین)ه رووداوەكان بە دیوی خێڵگەراییدا ئاراستە دەكات، یان ئەوە دەزگای (وارڤین)ە رووبەڕووی عەقڵیەتی خێڵگەرایی بووەتەوە، لە هەناوی كۆمەڵگەی نەریتسالاریدا، رۆژانە بانگەوازی ئازادی و مافی یەكسانی و نەهێشتنی هەڵاواردنی رەگەزی بە گوێی كۆمەڵگەدا دەدات و بووەتە پردی بەیەكبەستنەوەی ژنانی ئازادیخوازی دەرەوە و ناوەوەی هەرێم.

دواتر خوێنەر، كاتێك ناونیشانی ئەو وتارە دەخوێنێتەوە، جگە لە هەڵچوونێكی بێ بنەما و پاساوی نوسەرەكەی، هیچی دیكەی لێ بەدیناكات. حەقە بپرسین ئەم رق و هەڵچوونە بۆچی؟

دووەم: هەر لە پەرەگرافی یەكەمی وتارەكەدا، نووسەر، هەوڵیداوە راستییەكان بشێوێنێت و دیوێكی مەسەلەكەی باسكردووە:

دەقی پەرەگرافی یەكەم: "لەچاوپێكەوتنێكدا،  ڕۆژنامەی ئاوێنە، لەگەڵ ژنێكی زیندانیدا سازیداوە. ژنەكە، پاش ئەوەی لەگەڵ پیاوێكی تردا ڕێك دەكەوێت و بۆ ماوەی سێ مانگی ڕەبەق سێكس دەكەن. مێردەكەی هەستی پێدەكات و لەماڵەكەی خۆیدا كامێرا دادەنێت و ڕیكۆردی دەكات. پاش ئەوەی ژنەكە، ڕەتی دەكاتەوە كارێكی وای كردبێت، لەبەرامبەردا مێردەكەی سیدیە ڕیكۆردكراوەكانی دەداتێ و دەینێرێتەوە بۆ ماڵی باوكی. پاش ئەوەش، مێردەكە، سكاڵا لەسەر ژنەكەی و دۆستەكەی تۆمار دەكات و پۆلیسیش دەستگیریان دەكات".

خوێنەری بەڕێز، سەرنج بدە لەو پەرەگرافە، داڕشتن و پوختەكردنەوەی ناوەڕۆكی ستۆریەكەیە، بە ئامانجی شێواندنی، چونكە وەك لەسەرەتاوە ئاماژەمان پێكرد، مەبەستی سەرەكی و فۆكسی ستۆریەكە لەسەر مەسەلەی (هەڕەشەكردنی پیاوەكە بووە، بە بڵاوكردنەوەی گرتە سێكسییەكانی هاوسەرەكەی)، بەڵام نووسەری پێنووسەكان خۆی لە ئەسڵی باسەكە دزیوەتەوە و بۆ چەواشەكردنی خوێنەرانی ماڵپەڕەكەی و پێكانی ئامانجی ناوزڕاندنی (ئاوێنە و وارڤین)، باسی لە ناونیشان و تەوەری سەرەكی ستۆریەكە نەكردووە.

سێیەم: لە پەرەگرافی دووەمی وتارەكەدا، نووسەر ئەوەندەی دیكە هەوڵی به لاڕێدابردنی خوێنەرانی خۆی داوە و نووسیویەتی: "پرسەكە، لێرەدایە! هەر كەسێك ئەم چاوپێكەوتنە بخوێنێتەوە، واتێدەگات كە ئاوێنە، بەشێكە لەپرسەكە. چونكە، هیچ مافێكی بۆ ئەو پیاوە نەهێشتۆتەوە كە بەبێ ئاژاوە و بەئازارێكی ڕۆحیی گەورەوە پەنای بۆ یاسا بردووە و وەك مرۆڤێك وازی لە ژنەكەی هێناوە بەبێ هیچ توندوتیژیەك".

خوێنەری بەڕێز، سەرنج بدە، لەم پەرەگرافەدا، نووسەر بیری چووە، لەگەڵ ئاوێنەدا وارڤینیش بكوتێت، تەنیا ناوی (ئاوێنه)‌ی هێناوه، نووسەر بەردەوامە لە چەواشەكردنی خوێنەر و كەوتووەتە سەنگەری بەرگریكردن، لەو پیاوەی كە لەبەرامبەر بڵاونەكردنەوەی گرتەی سێكسی هاوسەرەكەیدا، داوای (10 دەفتەر) دۆلار دەكات، بەڵام نووسەری (پێنووسەكان)، خۆی لەو راستییە نەبان كردووە و ئەسڵەن نایەوێت ئەو راستییە بە خوێنەرانی بڵێت،  بەڵام ئێستا كاتی ئەوە هاتووە، بپرسین، ئەوە (ئاوێنە و وارڤین)ن، "رووداوەكان بەدیوی خێڵگەراییدا ئاراستە دەكەن"، یان....؟ ‌

لە پەرەگرافی دواتردا، نووسەری (پێنووسەكان)، جەسوورانەتر كەوتووەتە بەرگری لە پیاوەكە و دەڵێت:" كەچی ئاوێنە، پێی وایە خۆشیی لە توندوتیژی دێت. كەڕەنگە ئارەزوو بكەن، ئەو پیاوەی ژنەكەی خیانەتی زەوجی لێكردووە، یان ئەو ژنەی سێ منداڵی هەیە و مێردەكەی خیانەتی زەوجی لێكردووە، لەڕێگای توندوتیژییەوە كارەكەیان چارەسەر بكەن. لەكاتێكدا، ئەو، پەنای بردۆتە بەر بیرۆكەیەكی باشی یاسایی و سكاڵای تۆمار كردووە".

خوێنەری بەڕێز، ئەگەر ستۆرییەكەی (سارا قادر)، لە یەك دێڕیدا، ئاماژەی بۆ ئەوە تێدابێت، پەنابردنی پیاوەكە بۆ یاسا كارێكی چەوتە، حەقی خۆی بوو، (پێنووسەكان) سەرزەنشتی بكات، بەڵام سەیر لەوەدایە، (پێنووسەكان)، دەڵێ ئەو "پەنای بردۆتە بەر بیرۆكەیەكی باشی یاسایی و سكاڵای تۆمار كردووە". ئێ خۆ نە (سارا قادر) و نە (ئاوێنه) و نە ئێمەش وەك (وارڤین) نەمانووتووە، پەنابردن بۆ یاسا كارێكی چەوتە، بەڵكو لەو لایەنەوە پیاوەكە كارێكی دروستی كردووە، قسەی سەرەتا و كۆتایی ستۆرییەكە لەسەر لایەنی خراپی پیاوەكەیە، كە لە پەنای داوا یاساییەكەیدا، هەڕەشەی ئەوە دەكات، ئەگەر (10 دەفتەر) دۆلاری پێ نەدرێت، ئەوا هەموو ئەو گرتە سێكسیانە بڵاو دەكاتەوە كە كامێرای چاودێری تۆماریكردوون.

چوارەم: لە پەرەگرافی پێش كۆتاییدا، نووسەر وەك بڵێی دڵی ئاوی نەخواردووەتەوە، بە بەلاڕێدابردن و خۆڵكردنە چاوی خوێنەرانەوە،  نەك لەسەر ماڵپەڕی (وارڤین)، بەڵكو بە ناوبردنی (دەزگای وارڤین) هەڵوێستی دەربڕیوە و نووسیویەتی:"(دەزگای وارڤین) زۆر نابەرپرسانە، گۆلێكی پڕقوڕاوی نابەرابەری شڵەقاندووە و لەئاوێنەوە، ڕووداوەكەی هێندەی تر بەدیوە چەوتەكەیدا قێزەون كردووە. ئەم ئاراستەكردنەی كۆمەڵگا، بەو تێگەیشتە فەرهەنگیەوە، دەیانخاتە بەردەم لێپرسینەوەوە".

بۆ وەڵامی ئەم پەرەگرافە، تەنیا ئەوەندە بەسە، كە بڵێین، ئایا باسكردن لە حاڵەتێكی دوواكەوتووانە و خێڵەكیانەی وەك ئەوەی ئەو پیاوە ئەنجامیداوە و ئامادەیە ئەگەر (10 دەفتەر) دۆلاری نەدرێتی گرتەی سێكسی هاوسەرەكەی بڵاو بكاتەوە "نابەرپرسانە" بێت، ئەوا ئێمە یەكەم كەسین ئەو تۆمەتە لە ئەستۆ بگرین، بەڵام خوێنەری بەڕێز، ئایا رەوایە، پیاوێك وێڕای ئەوەی كارێكی دروستیكردووە، پەنای بردووەتە بەر یاسا، بەڵام لەم لاوە داوای سوڵحی عەشائیری دەكات و دەڵێت دەبێت (10 دەفتەر دۆلار)م بدەنێ، ئەگەر نا ئەو گرتانە بڵاو دەكەمەوە، ئایا ئەمە شایستەی ئەوە نیە لە قاو بدرێت و رایگشتی لێ ئاگادار بكرێتەوە بۆ ئەوەی رایگشتی  داواكەی مەحكوم بكەن و ژنان لە ئاستییدا بێنە دەنگ.

ئایا چاره ‌رەشكردنی منداڵانی ژنەكە و منداڵانی پیاوەكە و ناوبانگزڕاندنی دوو بنەماڵە كارێكی یاساییانەیە، كە (وارڤین) دژایەتی كردووە، یاخود كارێكی قێزەون و دوور لە بەها و ئاكاری مرۆیی و تا سەر ئێسقان دواكەوتووانە و خێڵەكییانەیە، كە ماڵپەڕی (پێنووسەكان) بەرگری لێدەكات، ئێستا با خوێنەری بەڕێز داوەری بكات، ئەمە راستییەكە، حەق نەبوو، (پێنووسەكان) ئەو هەڵەیە بكات و بكەوێتە وێزەی (ئاوێنە و وارڤین) و تۆمەتی ناڕەوا بخاتە پاڵ هەردووكیان، لە كاتێكدا، خۆی كەوتووەتە بەرگریكردن لە نەریت و خوو و خدەیەكی نامرۆڤانەی وەك هەڕەشەكردن لە ژنان بە بڵاوكردنەوەی گرتەی سێكسی و ناوزڕاندنی ژنان به رێگەی دوور لە رەوشت و ئاكاری مرۆڤ.

خوێنەری ئازیز، فەرموو، ئەم پەرەگرافەی ناو ستۆریەكە بخوێنەوە، كە نووسەری (پێنووسەكان)، لە ئاستیدا چاوی داخستووە.

**دوای ئەوەی (بوشرا) و (كەمال) دەگەیەنێتە زیندان؛ ئێستا مێردەكەی هەڕەشەی ئەوە دەكات گەر سوڵحی عەشایەری لەگەڵدا نەكەن‌ و (100) هەزار دۆلار – 10 دەفتەر دۆلار-ی نەدەنێ هەموو، ئەو گرتانەی (بوشرا) و (كەمال) لەبازاڕدا بڵاودەكاتەوە، (بوشرا) بەگریانەوە گوتی: "ئەوە من هەڵەیەك بوو، كەمال پێی كردم، بەڵام بۆ مناڵەكانم باجی هەڵەی من بدەن‌ و سەرشۆڕی ناو خەڵكی بن، من هەر دایكیانم چۆن سبەینێ لەناو خەڵكدا سەر هەڵببڕن، چونكە ماڵە باوكی من ناتوانن دەهەزار دۆلاریشم بۆ بدەن نەك سەد هەزار."**

پێنجەم: لە پەرەگرافی كۆتاییدا، (پێنووسەكان) ئامۆژگاری (ئاوێنە و وارڤین)ی كردووە و نووسیویەتی: "پرسی ژن، لەماناكەی خۆیدا، بریتی نییە لەبەوەحشی تەماشاكردنی كۆمەڵگا. مافپارێزی و عەدالەتی كۆمەڵایەتی، فەرزكردنی بەشێك نییە بەسەر بەشەكەی تردا، بەڵكو، پرسی ژن، بۆ كۆمەڵی كورد، گۆڕینی فەرهەنگ و بەخشینەوەی هۆشیارییە بۆ تاك بەتاكی كۆمەڵگاكە. بەرابەركردنی مافی تاك و ڕێكخستنەوەی كۆمەڵگا لەبنەبڕكردنی جیاوازیەكاندایە. ئالێرەوە میدیا، كاریگەری خۆی دەبێت. ئەوەی ئەم دوو لایەنە( ئاوێنە و وارڤین) لە پرسی ئەم ڕووداوەدا كردویانە، چەواشەكاری و بەردەوامیدانە بەفەرهەنگی خێڵ. هێشتنەوەی تاكە، لەناو تاریكی ڕووداوەكاندا. بۆیە، پێویستە، ئەوان، لەئێستادا بەكارەكانیانادا بچنەوە و لەئایندەدا هەڵەی زەقی لەو شێوەیە ئەنجام نەدەن".

وەڵامی ئەم پەرەگرافە بۆ نووسەری (وتارەكە) بەجێدەهێڵین و دڵنیایین، خوێنەرانی ئێمە ئێستا بۆیان روون بووەتەوە، ئەوە كێیە چەواشەكاری دەكات و فێڵ لە خوێنەرانی دەكات و بەردەوامیدەدات بە فەرهەنگی خێڵ و دەیەوێت تاكەكان لەناو تاریكی رووداوەكاندا بمێننەوە.

ئێستا خوێنەری بەڕێز لای روونە، كە ئەوە كێیە پێویستی بەوە هەیە بەخۆیدا بچێتەوە و لە ئایندەی دوور و نزیكیشدا هەڵەی وا دووپات نەكاتەوە و نەبێتە كەڕەنای بڵاوكردنەوەی فەرهەنگی دواكەوتوانە و نەكەوێتە سەنگەری بەرگریكردن لە رەفتارێكی قێزەون و نامرۆڤانەی وەك هەڕەشەی بڵاوكردنەوەی گرتەی سێكسی لە ژنان.
 
ئەمەی خوارەوە، لینكی ستۆریەكەیە لە ئاوێنە:

لینكی ستۆریەكەیە لە وارڤیندا:


لینكی وتارەكەی ماڵپەڕی پێنووسەكان:

ليست هناك تعليقات: